Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEÇKİN SEVİM
Danışman: Yalçın Yılmaz
Özet:Yeşilçam Sineması, birbirine benzer hikâyelerin hemen hiç değişmeyen birtakım melodramatik kalıplarla anlatıldığı iptidai bir sinema olarak tanımlanabilir. Yeşilçam filmlerine getirilen en önemli eleştirilerden biri, bu filmlerin senaryolarının inandırıcılıktan ve yaratıcılıktan yoksun metinler olmalarıdır. Yeşilçam Sineması’nın senaryo ihtiyacını karşılayan az sayıdaki senarist, senaryolar konusundaki bu zafiyetin yegâne sorumlusu olarak görülmüşler; yeteneksiz, hayal gücünden mahrum ve taklitçi olmakla eleştirilmişlerdir. Ne var ki, Yeşilçam senaristlerinin bu senaryoları hangi koşullarda ürettikleri gerektiği şekilde tartışılmamıştır. Bütçesizlik, seyirci beklentileri, star oyuncular için yazmanın getirdiği zorluklar, bölge işletmecilerinin dayatmaları ve sansür baskısı altında üretim yapmaya çalışan Yeşilçam senaristleri; özgün eserler yaratmaya çalışan bir sanatçı gibi değil, kendilerine ısmarlanan senaryoyu mümkün olan en kısa sürede bitirmeye çalışan bir zanaatkâr gibi çalışmışlardır. Bu çalışmada, Yeşilçam filmlerindeki yaratıcılık eksikliğinin arka planında yatan sebepler araştırılmıştır. Bu amaçla Yeşilçam Sineması’nın duayen senaristleri Bülent Oran (1924-2004), Safa Önal (1931-...) ve Sadık Şendil (1913-1986) örnekleri incelenmiştir. Bülent Oran 1952, Safa Önal ve Sadık Şendil ise 1953 yılında senaryo yazarlığına başlamış; yazdıkları senaryolarla Yeşilçam Sineması’nın estetik ve anlatısal kodlarının oluşmasına büyük katkı sağlamışlardır. Bülent Oran kendisiyle yapılan röportajlarda bini aşkın senaryo yazdığını ifade etmiştir. Safa Önal da dört yüze yakın senaryo ile dünyada en fazla senaryosu filme çekilen senarist olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girmiştir. Sadık Şendil ise kariyeri boyunca iki yüz civarında senaryo yazmıştır. Diğer bir deyişle, Yeşilçam Sineması’nda üretilen yaklaşık altı bin filmin neredeyse dörtte birinin altında bu üç senaristin imzası bulunmaktadır. Bu tez çalışmasında, Yeşilçam Sineması’nda senaristlik mesleğinin şekillenmesinde önemli rol oynamış bu üç isim, nitel araştırma modeline uygun biçimde kriter örneklem kapsamında seçilmiştir. Adı geçen senaristlerle yapılan görüşmeler, nehir söyleşiler, biyografi kitapları ve anılardan yola çıkılarak elde edilen veriler doküman incelemesine tabi tutulmuştur. Bu çözümleme sonucunda, Yeşilçam Sineması’nda senaryo yazarlarının yaratıcılıklarının önündeki engeller; endüstrileşememiş bir sektördeki olumsuz üretim koşulları, bölge işletmeciliği ve star sisteminin çizdiği sınırlar ile sansürün getirdiği dayatmalar olarak saptanmıştır. -------------------- Yeşilçam Cinema can be defined as an primitive cinema where similar stories are told with some melodramatic patterns that do not change at all. One of the most important criticism regarding Yeşilçam films is that the scripts of these films are texts lacking credibility and creativity. Few screen writers meeting the screenplay needs of Yeşilçam Cinema were seen as the sole responsible for this weakness in the scripts; they have been criticized for being incompetent, deprived of imagination and imitators. However, what kind of conditions in which Yeşilçam screenwriters produced these scripts were not discussed properly. Yeşilçam screenwriters who try to produce under budgetary pressures, audience expectations, difficulties of writing for star actors, imposed by regional managers and pressure of censorship; they did not work as an artist trying to create original works, but as a craftsman who tried to finish the custom-made script as soon as possible. In this study, the reasons behind the lack of creativity in Yeşilçam films were problematized. For this purpose, the samples of the famous of Yeşilçam Cinema Bülent Oran (1924-2004), Safa Önal (1931-...) and Sadık Şendil (1913-1986) were examined. Bülent Oran began writing scripts in 1952, and Safa Önal and Sadık Şendil in 1953; they made a great contribution to the formation of aesthetic and narrative codes of Yeşilçam Cinema with their scripts.Bülent Oran stated that he had written over one thousand scripts in interviews with him. Safa Önal also entered the Guinness Book of World Records as a screenwriter whose most scripts were filmed with nearly four hundred scripts in the world. Sadık Şendil wrote about two hundred scripts during his career. In other words, these there screenwriters have their signature under approximately one-quarter of the six thousand films produced at Yeşilçam Cinema. In this thesis, these three names, which played an important role in shaping the screenplay profession in Yeşilçam Cinema, were selected within the scope of the criterion sample in accodance with the qualitative research model. Data obtained from interviews with the mentioned screenwriters, biographical interviews, biography books and memories were subjected to document analysis. As a result of this analysis, the obstacles to the creativity of screenwriters in Yeşilçam Cinema are determined as the negative production conditions in a not industrialized sector, the boundaries drawn by the regional management and the star system and the imposition of censorship.