Osmanlıda Mevlid Kültürü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Fatma Gül Temel Ağçoban

Danışman: Gülgün Uyar

Özet:

Osmanlı Devleti’nde teşrîfât (protokol) önemli bir yere sahiptir. Devlet işlerinde, saraya dair günlük hayatta ve dinî günlerde yapılan merasimler düzenli ve görkemli kutlamalar şeklindedir. Bu durum devletin bu işlere verdiği önemin yanında, içte ve dışta büyüklüğünün de bir göstergesi olmuştur. Osmanlı Devleti bu yönüyle Mevlid kutlamalarına da büyük önem vermiştir. Özellikle zirvede olduğu dönemlerde Hz. Peygamber’in doğum günü kabul edilen Rebîulevvel ayının 12’sinde yapılan resmîMevlid kutlamaları büyük bir görkem içinde teşrîfâta uygun olarak icra edilmiştir. Bunun yanında bu tarihler dışında da birçok sebeple Mevlid okumaları yapılmıştır. Saray kutlamalarının yanında halk arasında da Mevlid çeşitli sebeplerle coşkuyla kutlanmıştır. Tarihten günümüze birçok Mevlid kitabı yazılmış olsa da Osmanlı döneminde Süleyman Çelebi’nin Vesîletü’n-Necât adlı Mevlidi okunmuştur. Yapılan araştırmada özellikle padişahın katılımıyla Hz. Peygamber’in doğum gününde yapılan Mevlid kutlamalarına dair arşivde, tarih kroniklerinde ayrıntılı bilgilerin yer aldığı görülmüştür. Arapça’dan Türkçe’ye çeşitli dillerde yazılan Mevlid kitaplarıyla ilgili birçok araştırma yapılmış olsa da Mevlidin dinî ve kültürel boyutta kutlanışına dair pek fazla bilgiye rastlanmamıştır. Bu sebeple çalışmamızda Osmanlı Devleti örneği üzerinde yoğunlaşılarak yapılan Mevlid kutlamaları kültürel olarak incelenmeye çalışılmıştır. -------------------- In the Ottoman state, ceremonies were an important place. In the state affairs, in the daily life of the palace and on religious days, the ceremonies were regular and glorious celebrations. This has been an indication of the importance the state attach to these works. It has also been an indicator of its size both inside and outside. With this aspect, the Ottoman State attached great importance to the celebrations of the Mawlid. Especially in times of the most powerful the official Mawlid celebrations, which were held on the 12th of Rabiulevvel, which was considered the birthday of the Prophet, were carried out in great glory in accordance with the ceremony. Apart from this date, there were also mawlid readings for many reasons. In addition to the palace celebrations, Mevlid was celebrated with interest for various reasons among the Ottoman people. Many mawlid books have been written, but during the Ottoman period Süleyman Çelebi’s “Vasîle an-Nacât” became famous. In this research, it is seen that there is detailed information about the celebrations in the archives and chronicles of history especially on the celebration of the Mawlid which was held on the birthday of the Prophet and with the participation of the sultan. Although there have been many researches about the Mawlid books written in various languages from Arabic to Turkish, there is not much information about the celebration of Mawlid in religious and cultural dimensions. For this reason, in our study, we have focused on theexample of the Ottoman State and tried to examine culturally the Mewlid celebrations which have been made.