Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ahmet Sait Sıcak
Danışman: ABDULAZİZ HATİP
Özet:Anahtar Kelimeler : Öznellik, Nesnellik, Rölativizm, Perspektivizm, Plüralizm, Personalizm, Solipsizm, Yorum, Yorumda Öznellik, Yorumda Öznellik Çeşitleri, Yorumda Öznellik Sınıflandırmaları, Hermeneutik, Tefsir, Te’vîl, Rivâyet, Dirâyet, Rivâyet tefsiri, Dirâyet tefsiri, Kur’ân’ın Kur’ân’ı tefsiri, Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsiri, Kavram Tefsiri, Konulu Tefsir, et-Tefsîru’l Kur’ân bi’l/li’l/fi’l Kur’ân. Nesnellik ve öznellik, Batı’da düşünürler ve felsefî akımlar aracılığıyla genellikle anlam açısından birbirinin karşısında, değer yönüyle ise birbirinin önünde ve arkasında konumlandırılan iki kavramdır. Bazı marjinal tutumlar istisna edilecek olursa, karşıt anlam alanlarına rağmen her iki kavram da ancak doğru ve gerçek olana ulaşma hedefi içerisinde bir değer ifade etmektedir. Bu çalışmanın birinci bölümünde öznelliğin, kendi kültürü içerisinde bağlantılı olduğu diğer kavramlarla irtibatları, benzerlik ve farklılıkları bağlamında belirlenerek, tarihi süreç içerisinde birçok farklı durağa uğradıktan sonra kavuşmuş olduğu bugünkü anlam alanları tespit edilmiştir. Yorum kavramının taşıdığı öznellik alanlarının belirlenmesinin ardından yorum kavramında öznellik sınıflandırmalarına gidilmiştir. Bu çalışmanın ikinci bölümünde ise, Kur’ân yorum geleneği içerisinde öznellik ve nesnellik ayrımını yansıtan temel sınıflandırmalar ele alınmıştır. Bu çerçevede tefsir-te’vîl ve rivâyet-dirâyet ayrımlarına yer verilmiştir. Konunun işlenişi sırasında ilk olarak bu kavramların öznellikle olan ilişkileri tespit edilmiş sonrasında ise yapılan ayrımların temelinde öznelliğin konumu ve etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Teori ve pratikteki uyuşmazlıkları bir tarafa bırakacak olursak her iki ayrım şekli de öznelliği ve nesnelliği yansıtmakta fakat bunu özneyi merkeze alarak değil de metnin anlaşılma imkânını ve metodolojik unsurları vurgulayarak yapmaktadır. Bu durum, Kur’ân’ı yorumlama faaliyetlerinin özne ve öznellik merkezli bir sınıflandırmaya tabi tutulması adına bir boşluğun bulunduğunu ayrıca özne ve öznellik merkezli bir sınıflandırma gerekliliğinin olduğunu göstermektedir. İkinci bölümde elde edilen bu sonuç üzerine tezin üçüncü bölümünde; merkeze öznenin alındığı, öznelliğin tespit edilen anlam alanlarının ve Kur’ân yorumları içerisindeki etkin rolünün gildiği bir yorum sınıflandırması teklif edilmektedir. Kur’ân yorumunda yapılan bu öznellik sınıflandırması, tefsir usulüne dair yazılmış eserlerde en nesnel tefsir çeşidi olarak tanıtılan Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsirinde gösterilerek, bu sınıflandırmanın tefsir ürünlerine uyumluluğu daha net bir şekilde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Keywords : Subjectivity, Objectivity, Relativity, Perspectivism, Pluralism, Personalism, Solipsism, Comment, Subjectivity in The Comment, Types of The Subjectivity in The Comment, Classifications of The Subjectivity in The Comment, Hermeneutic, Tafsir/İnterpretation/Commentary/Exegesis, Ta’wil, Riwayah, Dirayah, al-Tafsir bi al-Riwayah (al-Tafsir al-Ma’thur), al-Tafsir bi al-Dirayah (al-Tafsir bi al-Ra’y), Tafsir al-Qur’an bil-Qur’an, The Concept İnterpretation, Topic-Based İnterpretation Method, İnterpretation of the Qur’an by/with/in the Qur’an. ABSTRACT Objectivity and subjectivity, through the medium of Western thinkers and philosophical thoughts, are two concepts which are considered opposite to each other in terms of meaning, while they are positioned both in front of and behind each other with regard to value. With the exception of some marginal line of thoughts, both concepts have some value if and only if they attempt to reach the truth and reflect the reality, though they have some conflicting meanings. In the first part of this work, the definition of subjectivity is determined in relation to other concepts on the basis of similarities and differences after it has taken on the meanings of similar concepts in the course of the development of the concept of subjectivity throughout history. After determining the areas of subjectivity in the concept of interpretation, the concept of subjectivity has been classified accordingly. In the second part of this work, fundamental classifications regarding the difference between objectivity and subjectivity based on the tradition of the interpretation of Qur’an are dealt with. In this respect, we dealt with some distinctions between tafsir and ta’wil, and riwayah and dirayah. While working on the subject, first the relationship of these concepts with subjectivity was established, and later the place and effects of subjectivity were attempted to be established with regard to fundamental distinctions. Putting aside the difference between theory and practice, both ways of distinctions reflect objectivity and subjectivity, yet it does this by emphasizing the likelihood of easy comprehension of the text and methodological aspects rather than placing the subject at the center. This leads us to the fact that the efforts to interpret Qur’an have some gaps regarding a subject- and subjectivity-centered approach to the matter and that it is imperative to provide a subject and subjectivity centered classification. Built on the results of the second part, the third part suggests a new classification on the basis of placing subjectivity at the center, its identified meanings and its effective role in the interpretation of Qur’an. In the methodologies and examples of the interpretation of Qur’an by Qur’an, the most objective kind of tafsir, employing the subjective classification in the interpretation of Qur’an helps ensure a clear compatibility between the methodology of subjective classification and other methods of tafsir written according to long-established traditions of tafsir, thus making this method of tafsir stronger and more reliable.