Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DAMLA KAYALI
Danışman: Özlem Tuğçe Çilingir Kaya
Özet:
Amaç Bu çalışma, aralıklı açlık (AA) ve nörogenez arasındaki patofizyolojik mekanizmaları, cinsiyet farklılığı açısından değerlendirerek araştırmayı amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Çalışmada 28 dişi ve 28 erkek sıçan dörder gruba ayrılmıştır: Wistar Kontrol (WK), Wistar + aralıklı açlık (WAA), GAERS + kontrol (GK), GAERS + aralıklı açlık (GAA). Sıçanlara pasif sakınma ve açık alan testleri uygulanmış, beyin ve kolon dokuları histopatolojik olarak değerlendirilmiştir. Nörogenezi incelemek için beyin dokusunda DCX ve KB proteinleri immünohistokimya (İHK) ve western blot (WB) yöntemleri ile, doku bütünlüğünü göstermek için kolon dokusunda okludin proteini İHK yöntemiyle incelenmiştir. Her iki dokuda da oksidatif stres belirteçleri, ELISA yöntemiyle ölçülmüştür. Bulgular: GAERS sıçanların EEG analizinde, AA grubu sıçanların ortalama nöbet süresi, kontrol grubuna göre azalma eğilimi göstermiştir. Pasif sakınma testinde geçiş gecikmesi, GK grubunda tüm deney gruplarına göre bir düşüş sergilerken, GAA grubunda bu düşüş anlamlı olarak artmıştır (p<0.001). Açık alan testinde, WK grubuna göre WAA grubunda anlamlı derecede artan dolaşma mesafesi gözlenirken (p<0,01), GAERS sıçanlarda fark izlenmemiştir. İHK ve WB sonuçlarına göre, DCX ve KB ekspresyonlarında Wistar-Kontrol ve Wistar-AA arasında bir fark göstermezken; GAA grubunda, GK grubuna kıyasla anlamlı düzeyde artmıştır. Kolon histopatolojisinde GAA grubunda, GK grubuna göre artan hasar skoru ve goblet hücre sayısı (p<0,01, p<0,001,p<0,0001) belirlendi. GAERS gruplarındaki azalmış okludin ekspresyonu, AA uygulamasıyla anlamlı derecede arttı (p<0,05, p<0,01). Beyin örneklerinde MPO, MDA değerlerinde anlamlı bir fark gözlenmezken, kolon dokusunda erkek gruplarda MDA seviyesinin GK gruplarda epileptik erkek hayvanlarda anlamlı bir şekilde arttı (p<0,05). GSH, SOD ve KAT düzeylerinin hem beyin hem kolon dokularında, her iki cinsiyette GAA gruplarında GK grubuna göre anlamlı şekilde yüksek olduğu bulundu (p<0,05, p<0,01, p<0,001). Sonuç: Çalışmamızın verileri AA'nın epilepsi üzerindeki olası yararlı etkilerini, nörogenez ve bağırsak-beyin ekseni üzerinden gösterdiğini düşündürmektedir. Bu mekanizmanın aydınlatılması için ileride yapılacak çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler: Aralıklı açlık, nörogenez, genetik absans epilepsi, hipokampus