Alâüddevle Simnânî ve tasavvufî görüşleri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kübra Zümrüt Orhan

Danışman: NECDET TOSUN

Özet:

Alâüddevle Simnânî, (ö.736/1336), hicrî yedinci yüzyılın ikinci yarısı ile sekizinci yüzyılın ilk yarısında, İlhanlılar döneminde, İran topraklarında yaşamış bir sûfîdir. Gençliğinde İlhanlı sarayında, hükümdar Argun’un yanında vazifeli iken daha sonra tasavvufî hayata yönelerek saraydan ayrılmış, bir süre kendi kendine riyâzât ile meşgul olduktan sonra Bağdat’ta bulunan Kübrevî şeyhi Nûreddin Abdurrahmân İsferâyînî’ye intisâb ederek ondan irşâd icâzeti almıştır. Hayatı boyunca çok sayıda halvet çıkarmış, pek çok mürîd yetiştirmiş ve onlarca eser te’lîf etmiştir. Tasavvufun hemen her alanında görüşlerini ortaya koyan Simnânî, özellikle letâif, ricâlü’l-gayb ve mânevî tecrübe konularında tasavvuf kültürüne önemli katkılarda bulunmuştur. Gerek eserleri gerekse yetiştirdiği mürîdler vâsıtasıyla sonraki sûfîler üzerinde tesiri bulunan Simnânî, özellikle İbnü’l-Arabî’ye yönelik eleştirileri ile tanınmıştır. Bu çalışmada Simnânî’nin hayatı, mürîdleri, eserleri, tasavvufun çeşitli konuları hakkındaki fikirleri, İbnü’l-Arabî’ye yönelik eleştirileri ve tasavvuf geleneğine katkıları incelenmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Alâüddevle Simnânî, İbnü’l-Arabî, Vahdet, İnsan, Letâif, Ricâlü’l-gayb, Halvet, Zikir, Tecellî, Vâkıa, Havâtır. ABSTRACT ‘Ala’ad-dawla as-Simnani (d.736/1336) is a sufi lived under Ilkhanids in Iran in the second half of the thirteenth centruy and the first half of the fourteenth century. In his youth he served at Ilkhanid court under Argun Khan and then he left the court because of his tendency towards sufism. After occupying himself alone with asceticism (riyāzāt) for a while, he was initiated by Nureddin Abdurrahman Isferayini and he got permission (ijāza) from him for irshād. He completed khalwa (seclusion) many times, grew many disciples, and wrote tens of books throughout his life. Having put forward his own thoughts in almost every aspect of sufism he especially contributed in the subjects of letāif, rijāl-ul-ghaib and spiritual experience to the sufi culture. Both through his works and disciples he influenced many sûfî’s coming in the following centuries, but he is mostly known because of his criticism of Ibn ‘Arabi. In this study, Simnani’s life, disciples, works, his thoughts on different aspects of sufism, arguments against Ibn ‘Arabi, and his contribution to sufi intellectual tradition are examined. Keywords: ‘Ala’ad-dawla as-Simnani,  Ibn 'Arabi, Unity, Human, Latāif, Rijāl-ul-ghaib, Khalwa, Dhikr, Tajalli, Waqia, Khawātir.