Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Geleneksel Türk Sanatları Anasanat Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RIDVAN AK
Danışman: Şehnaz Biçer
Özet:
Sanat kişilerin katkıları ile bereketlenen bir ögedir. Geçmişte devlet yöneticilerinin katkıları da Tezyini sanatlar açısından çok önemli bir yer teşkil etmiştir. Yöneticilerin İslam çatısı altında olması özellikle Mushaf üretiminde bu teşviklerin önünü açmıştır. Sanatkârlara olan destek sonucu Tezyini sanatlar gelişmiş ve çeşitlenerek üretimleri çoğalmıştır. Hatta yazma eserlerin özellikle mushafların, zamanında devletlerarasında en değerli hediye olması ne kadar ihtimam gördüğünün kanıtıdır. Sanata olan bu desteğe Türk medeniyetinin katkısı olduğu kadar farklı coğrafyaların da üzerine eklemeleri olmuştur. Türkler haricinde sanata olan desteğin en büyüğü Safevi devleti tarafından sağlanmıştır. Zamanında Şahların sanat ve sanatçıya verdiği değer gelişmenin en önemli kısmını teşkil eder. Tezyini sanatlar içerisinde yer alan tezhip sanatı da bu gelişmeler ile ilerlemiş, incelmiş ve çeşitlenmiştir. Çalışmamın konusu olarak seçtiğim Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Emanet Hazinesi 48 numaralı mushaf Safevi şahlarının verdiği destek ile tezhip sanatının ne denli geliştiğine çok güzel bir örnektir. Eser H.980-95 (M.1572-86) tarihli ve 49,5 - 31,3 cm ebatlarındadır. Hattatı döneminin en ünlüsü Şirazlı Abdulkadir el- Huseynî, müzehhibi ise, Muhammed bin Taceddin Haydardır. Eserin her sayfası karşılıklı tam sayfa bezemelidir. Bezemelerin tasarım özelliğine bakıldığına mushaf bezemelerinde şimdiye kadar görülmemiş bir örnektir. Mushaf tezyininde hiç görülmeyen tasarım kurgularına ve sonsuzluk anlayışına bu eserde hiç olmadığı kadar yer verilmiştir. Özelikle Osmanlı yazmalarında çok nadir görülen falname bu eserde 12 sayfa kadar geniş bir anlatım bulmuştur. Bu özellik bile yazmanın ne kadar nadide bir eser olduğunu göstermektedir. Mushafın tasarım kurgusu tarafımızca sekiz ayrı grup içerisinde değerlendirilip incelenmiştir. Bunun haricinde motif zenginliği ve teknikleri açıklanarak eserin genel bir tanıtımı yapılmıştır.
Art is an element that is got fruitful with the contributions of individuals. In the past, the contribution of the state administrators constituted a very significant place for Tezyini (ornament art) in terms of arts. The fact that the administrators are under the Islamic frame has opened these incentives especially in the production of Mushaf. The end result of the support to the artisans was that this art was developed and diversified and their productions were increased. In fact, the fact that the manuscripts especially the mushafs (the manuscripf of Qur'an) were the most valuable gifts among the states in time shows its value and how it was coddled at that time. The support for this art, were developed by the different geographies as much as the Turkish civilization. Apart from the Turks, the Safavid government provided this art with the largest of the support. The value that the Shahs give importance to these arts and artists in time constitutes the most important part of the development. The art of illumination, which is included in the ornament arts, has progressed, elaborated and diversified with these developments. The mosaf which is numbered as 48 in Topkapı Palace Museum Library, which I chose as my topic of study, is a very nice example of how the art of illumination has developed with the support given by Safawis. The work is in the dimensions of 49.5 - 31.3 cm, H.980-95 (M.1572-86). The calligraphist of the mosaf is Shirazi Abdulkadir al-Huseynî who is the most famous of Shirazi Abdulkadir al-Huseynî in that period, the illuminator of the book is Muhammad bin Taceddin Haydar. Each page of the work is a complete full page ornament. When the design features of the beauties is examined, mushaf is an example of unprecedented work that has not been seen until now. In this work, the design fiction and eternity concept were depicted in this work in a unprecedented way. In particular, falname, which is very rare in Ottoman writing, has found a narrative as wide as 12 pages in this work. Even this feature shows how rare it is to write. The design of the mushaf was evaluated and examined by eight different groups. In addition to this, motif richness and techniques are explained and a general presentation of the work was made.