Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Rabia Sadet İnce
Danışman: HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ
Özet:İslâm dininin inanç ve şeriat boyutuyla daha iyi anlaşılması için ortaya çıkan tartışmalar, İslâmi ilimlerin teşekkülüne ve böylelikle farklı ıstılahlar oluşmasına zemin hazırlamıştır. Bu süreçte ortaya çıkan ve farklı disiplinler tarafından çokça tartışılan bir kavram da nesihtir. Verilen şer’i bir hükmün, sonradan gelen bir şer’i hükümle yürürlükten kaldırılması anlamı taşıyan neshin aklen câiz olup vuku bulduğu ittifakla kabul edilmiştir. Ancak kabul gören bu klasik nesih görüşü beraberinde bazı tartışmaları getirmiştir. Tefsir, fıkıh, hadis gibi birçok disiplin tarafından ele alınan nesih; Allah’ın ezelî olan ilminin âlemle ilişkisi, mütekellim oluşunun ve kelâmının keyfiyyeti ile farklılıkları bakımından Kelâm ilminin konusu olmuştur. Bu doğrultuda Muʻtezile’nin ünlü kelâmcısı Kâdî Abdülcebbâr da Yahudilerin Hz. Mûsâ’nın şeriatinin neshedildiğini inkâr etmeleri dolayısıyla bu konuyu tafsilatlı bir biçimde ele almış; Şîa’nın bedâ düşüncesiyle benzerlik iddialarını da kesin bir dille reddetmiştir. Nitekim bu çalışmada nesih ve ilişkili kavramlar ile ilgili ortaya konulan görüşler ve bu konuda Kâdî Abdülcebbâr’ın Muʻtezilî düşünce geleneğinin temel savunularından olan Allah’ın sıfatları, aslah ve halku’l-Kur’ân konularıyla ilişkilendirerek yaptığı değerlendirmelerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. -------------------- The discussions that emerged for a better understanding of Islam in the perspective of beliefs and sharia, prepared the necessary environment for Islamic sciences and different terms. Naskh is one of the terms that emerged in the process and discussed heavily by different disciplines. Naskh which means overruling an existing judgment by another judgment that came afterwards is accepted by general opinion on the basis of its being rationally possible. Although this generally accepted understanding of naskh brought some discussions along with it. Naskh which is treated by different disciplines such as Tafseer, Fiqh and Hadith is also a subject of Kalam because of it’s relevance to the relationship of eternal divine knowledge with the universe, him being Mutaqallim and the attributes of His words and it’s differences with bada. In this perspective, because Jews denied that the sharia of Moses was subjected to Naskh the famous Mutakallim of Mu’tazila school Qadi ‘Abd al-Jabbar. Discussed this topic thoroughly and refused the allegations about its having similarities with Shia’s badā concept. As a matter of fact, in this study, it is aimed to reveal the opinions about naskh and realted concepts in association with the evaluations of Qadi ‘Abd al-Jabbar. Related to God’s titles aslah and khalq al-Quran subjects, which are the basic defenses of Mu’tazila thought tradition.