ÖZ

Yüzyıllardır güçlü ülkeler tarafından, kendilerinden daha zayıf olan ülkelerin politika davranışlarında değişim yaratmak amacı ile hayata geçirilen yaptırımlar, Soğuk Savaş’ın bitimi sonrasında dünya siyasetinde tek hegemon güç olarak ortaya çıkan ve aynı zamanda II. Dünya Savaşı sonrasından beri Dünya Bankası, IMF ve ABD doları üzerinden küresel ekonomi ve finans sisteminin kontrolünü elinde bulunduran ABD tarafından özellikle son otuz yıldır aşırı şekilde kullanılmıştır. Fakat özellikle 2000’lerin başından itibaren dünya siyasetinin çok kutupluluğa evrilmesi ve ABD karşısında yeni oluşumlar içerisine giren bölgesel yapıların artan ekonomik güce paralel şekilde dünya finansal mimarisini de yeniden inşa etme çabaları, ABD ekonomik ve finansal yaptırımlarına doğrudan negatif yönde etki etmektedir.

Bu tez, 1979 devriminden beri neredeyse kesintisiz olarak ABD yaptırımlarına maruz kalan İran’ın, 2018 yılında Trump yönetimi tarafından uygulanmaya başlanılan yaptırımlar karşısında ekonomik aktivitesini sürdürebilmek için izlediği politikaları ve yaptırımların İran siyasetine ve dış politika davranışlarına etkisini, kurumsal yaptırım teorisi baz alınarak incelemektedir.??? Ve çok kutuplu yeni dünya düzeninde ABD ekonomik ve finansal yaptırımlarının giderek azalan gücü İran örneği üzerinden değerlendirilmektedir.  

Anahtar Kelimeler: ABD Yaptırımları, Finansal Yaptırımlar, İran, Küresel Finans Sistemi, Yaptırım Aşılması, İran Ekonomisi.

ABSTRACT

Sanctions, for centuries are being utilised as a foreign policy instrument by the powerfull states to change the political behaviour of the target states weaker than them, have being overused and also abused by the United States for taking the advantage of the unipolar international world system. But, beginning from the 2000’s, the unipolar political system of the world transformed into a multipolar system again. Individual countries and regional unions has arised as alternative power centers to the US hegemony. Together with multipolarity, the financial artchitecture of the world is in a transformation period too. The new financial mechanisms works free of the US interference.  And this negatively affects the US sanctions’ performance.

In this thesis, by taking the Iran sanctions case as an example, the declining power of the US economic and financial sanctions are evaluated in terms of their impacts under the changing global financial system. The institutionalist sanctions theory is used as the basis theory of the thesis.

Key Words: US Sanctions, Financial Sanctions, Global Ginancial System, Sanctions Evasion, Iran, Iran Economy.