Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ADEM ÇELİK
Danışman: BÜLENT BAKAR
Özet:XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı karşısında askeri yenilgiler almaya başlaması devrin yöneticilerini devlet bünyesinde bir dizi ıslahatlara yöneltmiştir. Bu ıslahatlar başta sadece askeri alanlarla sınırlı kalırken III. Selim ve II. Mahmut ile birlikte askeri ıslahatların yanında, sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda da ıslahatlara girişilmiştir. Bu ıslahatlar sürecinde Avrupa örnek alınmıştır. Bu dönemde Avrupa’dan uzmanlar getirtilmiş ve Avrupa’ya öğrenciler gönderilmiştir. Tanzimatla birlikte Avrupa ile olan ilişkiler daha da ilerlemiş ve artık çağdaşlaşma süreci başlamıştır. İşte bu dönemde ilk olarak harf tartışmalarının başladığını görmekteyiz. Tanzimat Fermanı’nın mimarı Mustafa Reşit Paşa okuma-yazmanın halk arasında kolayca yayılması için eğitim işinin kolaylaştırılmasını lüzumlu görmekteydi. 1862’de Münif Paşa, Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye’de verdiği konferansta alfabe meselesini ele almış Arap harfleriyle okuma-yazmayı kolaylaştırmak için harflerin ıslah edilmesi fikrini ortaya atmıştı. Bu dönemde bunu destekleyen fikirler olmuş, çoğu Osmanlı aydını harflerin ıslahı fikrinde birleşmiştir. Aynı dönemde azda olsa Arap harflerinin yerine Latin harflerinin kabul edilmesini savunanlarda vardı. Meşrutiyet döneminde de harflerin ıslah edilmesi fikri ön plana çıkmış, Enver Paşa I.Dünya Savaşı öncesi bu işe girişmiş ancak başarısız olmuştur. Cumhuriyet döneminde, harflerin ıslahı yerine harflerin değiştirilip, Avrupa’nın kullandığı Latin harflerinin kabul edilmesi meselesi ön plana çıkmıştır. Basında, kamuoyunda, mecliste ateşli tartışmalar olmuş ve uzun bir süreden sonra ancak harf değişikliğine gidilmiştir. Çünkü, harf değişikliği için henüz zaman ve zemin oluşmamıştır. Bu da Cumhuriyet’in İlanı’ndan sonra Gazi Mustafa Kemal tarafından azim ve kararlılıkla gerçekleştirilen inkılâplar ve kamuoyunun, basının buna hazırlamasıyla ancak mümkün olmuştur. ABSTRACT In the 18th. Century; as a result of beginning of Ottoman empires defeat to the west, makes the managers directed some reforms in edifice of goverment. Even though these reforms initially were only military field, with III. Selim and II.Mahmud had made reforms in social, culturel and economic fields. During these reforms, Europe had been taken as an example. The experts from Europe had been brought and some students been sent to Europe. With the Tanzimat relation between the Europe had improved and well then being contemporary process had been started. So in this period we can see starting of letter dispution. The architect of Tanzimat Mustafa Reşit Pasha had seen necessary to make easy education for spreading reading rate between the public. In 1862, Munif Pasha had taken the alphabet problem in his conference Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye and put forword an idea about reform on the arabic letter for making easy the reading-writting. In this period, a little of them defensed to use Latin alphabet instead of arabic alphabet. Also in the Meşrutiyet period idea of reforming in alphabet was contemplated Enver Pasha had attempted before I.World War but he had been unsuccesfull. In the Republic Period issue of accepting Latin alphabet was contemplated. There had been severe discussion in press, public opinion and counsel however after a long time it was decided on changing the alphabet. Because for changing alphabet there wasn’t enough period and background. In this case after republic’s declaration, this was very possible with getting ready of press and public opinion and realizing the reform with Gazi Mustafa Kemal’s stability and determination.