DİJİTAL MÜZİK PLATFORMLARINDA YAYIMLANMIŞ OLAN İSLAMÎ İÇERİKLİ MÜZİK ESERLERİNİN İNCELENMESİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi Ve Sanatları Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AGAH TERZİ

Danışman: Mehmet Safa Yeprem

Özet:

Bu araştırma, dijital müzik platformlarında yayımlanmış olan İslamî içerikli müzik eserlerinin mevcut durumu hakkında detaylı bilgi sahibi olmak için yapılmıştır. Bu çalışma ile müzik üreticilerinin daha nitelikli ve geniş kitlelere ulaşan çalışmalar yapmasına yardımcı olarak, dinleyicilerin daha kaliteli eserlere ulaşmasını hedefliyoruz. 100 Türkiye ve 100 yabancı menşeli, toplam 200 icracının seslendirdiği 1.000 eser örneklem olarak seçilmiştir. Bu eserlerin Spotify ve YouTube verileriyle birlikte web üzerinden diğer bilgileri de (demografik veriler, güfteler vb.) temin edilmiştir. Toplanan bulgular Excel çalışma tablosuna aktarılıp analiz edilerek karşılaştırmalar yapılmıştır. Sonuçlar şu şekildedir: Türkiye ve yabancı menşeli icracılarda en yaygın icra şeklinin solo icralar olduğu, yabancı menşeli icracıların Türkiye menşeli icracılara oranla solo icraları daha fazla tercih ettiği görülmüştür. Türkiye menşeli icracıların eserlerinde enstrüman kullanımı yaygın iken, yabancı menşeli icracıların eserlerinin çoğunda enstrüman kullanılmadığı, enstrüman yerine genellikle vokal efektleri kullanıldığı saptanmıştır. Bu sonuçlar, yabancı menşeli icracıların enstrüman kullanımına sıcak bakmadıkları yönünde değerlendirilmiştir. İncelediğimiz eserlerde yerel dil dışında ortak kullanılan evrensel dilin Arapça olduğu ve yabancı menşeli icracıların eserlerinde, Türkiye menşeli icracıların eserlerine oranla Arapça güftelerin daha fazla kullanıldığı tespit edilmiştir. Sektörde, global manada yapımcı olan sadece bir firma tespit edilmiş, yapımcıların genellikle bölgesel ve yerel çalışmalar yaptığı saptanmıştır. Ayrıca dijital platformlarda yapımcı olmaksızın, icracılar tarafından doğrudan eser paylaşımının yaygınlaştığı görülmüştür. Dinlenme ve izlenme rakamlarına göre YouTube‟un, Spotify‟a oranla çok daha fazla kullanıldığı görülmüş olup bu durum, müzikle birlikte görsel paylaşımın daha çok tercih edildiği şeklinde yorumlanmıştır. YouTube videolarında genellikle, yabancı menşeli icracıların video klip, Türkiye menşeli icracıların ise fotoğraf (albüm kapağı, icracı fotoğrafı vb.) paylaştığı görülmüştür.