Orta yaş üstü bireylerin dijital çağda iletişim kurma pratikleri: sosyal medya bağımlılığı ve sosyal izolasyon


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Feyza Ünlü Dalaylı

Danışman: ALİ MURAT YEL

Özet:

ORTA YAŞ ÜSTÜ BİREYLERİN DİJİTAL ÇAĞDA İLETİŞİM KURMA PRATİKLERİ: SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI VE SOSYAL İZOLASYON Teknolojinin oldukça hızlı bir şekilde ilerlemesi ve internetin aynı hızda bütün dünyada yaygınlaşmasıyla, internet bağımlılığı artık yaş, cinsiyet ve ortam farkı gmeksizin her kesimde varlığını göstermektedir. Paylaşımlar, düşünceler, fikirler, günlük yaşam artık internet üzerinde yaşanmaktadır. Belki de artık Mc Luhan’ın deyimiyle dünyanın küresel bir köy olması “internetin mesafeleri ortadan kaldırmasıyla” eş değer hale gelmiş durumdadır. İnternetin gelişiminin ardından sosyal medya ortamlarının hızlı bir biçimde ortaya çıkışı, toplumların ve bireylerin bakış açılarını değiştirdi. Buna karşılık Bernard Stiegler’in tabiriyle sosyal medyayı bir dijital farmakon olarak düşünürsek, nasıl ki farmakon hem zehir hem de ilaç demektir sosyal medyanın da bu şekilde çift bir etkisi olduğundan bahsedilebilir. Bu durumda zehir kısmı sosyal medya bağımlılığı kısmına tekabül edecektir. Sosyal medya bağımlılığı; kullanıcılarını mesleki, ilişkisel ve sosyal problemlere sebep olacak şekilde etkileyebilen, sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla ortaya çıkmış bir rahatsızlık olarak tanımlanmaktadır. Bu şekilde, sosyal medya bağımlılığı, kumar oynama ya da madde bağımlılığından farklı olarak bir çeşit dürtü-kontrol bozukluğu olarak tanımlanabilir. Sosyal medya bağımlılığı denildiğinde akla ilk gelen grup gençler ve ergenlerdir. Aslında ülkemizde hala önemi yeterince fark edilmeyen fakat yurt dışında son dönemlerde üzerine çalışılan grup; gençler ve ergenler değil, -older adults- (orta yaş üstü) denilen grubun sosyal medya bağımlılığıdır. Gençler ve ergenler sosyal medyanın ortaya çıkış dönemlerinde doğdukları ve yenilikleri öğrendikleri için, onların sosyal medya bağımlısı olması anormal bir durum olarak görünmemektedir. Fakat “orta yaş üstü bireyler” farklı bir jenerasyonun mümessilleridir ve sosyal medya bağımlısı olmanın öncesinde, sosyal medyayı öğrenmek için bile çaba harcamaları gerekmektedir. Bu sebeple orta yaş üstü kişilerin sosyal medya bağımlısı haline gelmeleri dikkate değer bir durumdur. Yurt dışında yapılmış olan “orta yaş üstü” (older adults) şeklinde isimlendirilen kişiler ile ilgili yapılan çalışmaların detaylarına bakıldığında, bu yaş grubuna mensup olan kişilerin ortalama “55 yaş üstü” olarak belirlendiği görülmektedir. Yapılan çalışmalarda bu şekilde yapılan yaş sınırlamalarında, bir ülkedeki cinsiyete göre de değişiklik gösteren ortalama insan ömrü belirleyici olmaktadır. Ülkemizde ileri yaştaki bireylerle ilgili yapılan bütün çalışmalarla ilgilenen gerontoloji bölümünün ortaya koymuş olduğu ortalama ömür, kadınlarda 80, erkeklerde ise 75’tir (Arslan, 2016). Bu bağlamda bu çalışmada “orta yaş üstü” olarak “53 yaş üstü” temel alınıp, görüşmeler bu yaşlarda olan kadın ve erkek bireylerle gerçekleştirilip, “orta yaş üstü” kişilerin sosyal medya bağımlılıkları Sanal Etnografi yöntemi ile, iletişim bilimleri açısından ele alınacaktır. -------------------- ABSTRACT COMMUNICATION PRACTICES OF OLDER ADULTS IN DIGITAL AGE: SOCIAL MEDIA ADDICTION AND SOCIAL ISOLATION With the rapid progress of technology and the spread of the internet all over the world at the same speed, internet dependency now shows its presence in every region regardless of age, sex and environment. Shares, thoughts, ideas, everyday life are now on the Internet. Perhaps now that McLuhan is saying that the world is a global village, it is equivalent to the end of the distance with the emergence of the internet. The rapid emergence of social media environments following the development of the Internet has changed the perspectives of societies and individuals. In contrast, if we consider social media as a digital pharmacist, as Bernard Stiegler puts it, how pharmacology is both poison and medicine means that social media has a double effect in this way. In this case, the poison part will correspond to the social media dependency part. Social media dependence; It is defined as a discomfort caused by the widespread use of social media, which can affect users as causing professional, relational and social problems. In this way, unlike social media addiction, gambling, or substance addiction, it can be defined as a form of impulse-control disorder. When social media dependency is mentioned, the first group to come to mind is young people and adolescents. In fact, social media dependency is not the group young people and adolescents who are still noticed in our country but who are working abroad in recent years, but what is called older adults group. Since teenagers and adolescents are born during the emergence of social media and they learn innovations, they do not appear to be social media addicts as an abnormal situation. But older adults individuals are the agents of a different generation, and even before they become addicted to social media, they need to make efforts to learn social media. For this reason, it is noteworthy that older adults people become social media addicts. When we look at the details of the studies conducted on people who are called as older adults above abroad, it is seen that the older adults of the people belonging to this age group is determined as "over 55 years". The average human lifespan, which varies according to the sex of a country in the age limits made in this way, is the determining factor in the studies carried out. The average lifespan of the department of gerontology, which deals with all the studies related to the elderly in our country, is 80 years for women and 75 years for men (Arslan, 2016). In this context, the basic exchanged talks over 53 years as older adults in this study social media addiction of older adults people realized and with male and female subjects at this age will be considered in terms of science communication with the Virtual Ethnography method.