Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SELİM ARSLANOĞLU
Danışman: Özgür Kıvılcan Doğan
Özet:ÖZET Bilimsel içerik öğretimi, öğrencilerin olgular ile ilgili bilimsel açıklamaları, bilimsel olmayan günlük hayatta karşılaştıkları diğer açıklamalardan daha üstün tutacaklarını varsayar. Halbuki formal bilim ve günlük hayat tecrübeleri iki farklı kültürdür ve öğrenciler bu durumun üstesinden bu iki kültürü birbirinden ayırarak gelmeye çalışırlar. Günlük hayat tecrübeleri ile oluşturdukları kültürü dünya görüşü olarak yorumlamak mümkündür. Kısaca okulda öğrendikleri bilimsel açıklamalar ile diğer bilgi kaynaklarından edindikleri açıklamaları bilişsel yapılarında ayrı yerlerde tutarlar. Ayrı olarak paketlenen bu bilgiler birbirleri ile etkileşim göstermez ve ayrı bağlamlarda kullanıma açılırlar. Bilişsel ayrım yani okulda öğrenilen bilimsel bilgi ile günlük hayatta edinilen bilgiler arasındaki uçurum arttıkça bilimsel okur-yazarlık azalır. Bundan dolayı dünya görüşünü dikkate alarak yapılan bir öğretim bilişsel ayrımı azaltarak bilimsel okur-yazarlığı arttırabilir. Bu bağlamda söz konusu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin genetik konusunda içerik bilgileri ve günlük hayatta karşılaşılan türdeki problemlere karşı yaklaşımları ile dünya görüşleri arasındaki ilişkiyi incelemek ve bu konuda ayrımın olup olmadığını tespit etmektir. Araştırma, nicel araştırma yönteminde, kesitsel tarama modeline uygun betimsel bir çalışmadır. Bu çalışmaya İstanbul’un çeşitli ilçelerinde bulunan farklı okullarda okuyan 66 gönüllü 12. sınıf öğrencisi katılmıştır. Veri toplama aracı olarak, Dünya Görüşü Değerlendirme Anketi (Worldview Assessment Instrument, WAI), Genetik İçerik Bilgi Testi ve Genetik Danışma Anketi (Genetic Counseling Survey) kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS istatistik paket programı ile yapılmıştır. Genetik içerik bilgi testi ve Genetik Danışma Anketi (sırası ile ikilem1, ikilem2, ikilem3 ve ikilem4 arasındaki ilişkiyi betimlemek için) arasındaki ilişki, her bir dünya görüşü faktörünün tüm ikilemler ile olan ilişkileri ANOVA testi ile yapılmıştır. ANOVA analizleri sonucu anlamlı bir sonuç çıktığında Tukey testi ile hangi boyutlar arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir. Genetik başarı testi ile dünya görüşü arasında ise çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Sonuç olarak öğrencilerin genetik ikilemlere yaklaşımları, klasik Mendel genetik sorularına verdikleri cevapları ve dünya görüşleri arasında anlamlı ilişkiler ortaya çıkarmıştır. Buna ek olarak genetik içerik bilgi testi ile dünya görüşü arasındaki korelasyon incelendiğinde dünya görüşü faktörlerinden sorumluluk odağı ile ilişki yakalanmıştır. İçsel sorumluluğu yüksek olan öğrenciler daha başarılı çıkmışlardır. Bunun dışında dünya görüşü boyutu başarıyı etkilememiştir. Dünya görüşünün içerik bilgisini etkilememesi içerik bilgisi ile dünya görüşünün zihinde farklı alanlarda depolandığını gösterir. Öğrenciler okulda öğrendikleri bilgileri, geçmişte öğrendikleri bilgilerden, dünya görüşlerinden bağımsız olarak zihinlerinde parçalı bir şekilde depoladıklarında, epistemolojik temellerinin oluşturduğu dünya görüşlerinin ve inanç sistemlerinin bilimsel bilgilerden yoksun olarak etkinliği artabilir. Öğrencilere dünya görüşleri ile uyumsuz içerik anlatımı zincirleme olarak gelecekte aktarılacak bağlantılı konularında reddini sağlayacaktır. Okulda ders işleme sırasında zihinde ayrı bölgelerde depolanan bilgiler ile daha önceki benimsemiş olduğu bilgileri arasında kavramsal değişim modeli ile bir köprü oluşturulabilir. Öğrencilerin bir konuda zannetmeye dayalı veya herhangi bir şekilde bilimsel alt yapısı olmayan benimsedikleri bilgilerinin o konu ile ilgili problemlerin çözümünde yetersiz kaldığını görmesi ve okulda anlatılan bilimsel bilgi ile bu problemin çözüldüğünü yaşaması, görmesi öğrencinin zihninde okulda öğrenilen bilginin daha önceki bilgileri ile bağlantılı olmasını sağlayabilir. İÇİNDEKİLER ONAY I ÖZGEÇMİŞ II İLETİŞİM BİLGİLERİ II ÖNSÖZ III ÖZET IV ABSTRACT VI İÇİNDEKİLER VIII TABLOLAR LİSTESİ XI KISALTMALAR VE SEMBOLLER XVII BÖLÜM I: GİRİŞ 1 1.1. PROBLEM 1 1.2. AMAÇ 2 1.3. ÖNEM 3 1.4. SINIRLILIKLAR 4 1.5. SAYILTILAR (VARSAYIMLAR) 5 1.6. TANIMLAR 5 BÖLÜM II: ALAN YAZIN/İLGİLİ ARAŞTIRMALAR 7 2.1. SOSYO-BILIMSEL KONULAR TEMELINDE BIR HEDEF OLARAK BILIMSEL OKURYAZARLIK 7 2.2 BILIMSEL BILGI VE BILGININ BILIŞSEL AYIRIMI 10 2.3. BILIMIN DOĞASI 12 2.4. İNANÇLAR 15 2.5 DÜNYA GÖRÜŞÜ 17 2.6. BILIŞSEL AYRIM VE BIR ÇÖZÜM YOLU OLARAK KAVRAMSAL DEĞIŞIM 19 BÖLÜM III: YÖNTEM 23 3.1. ARAŞTIRMA MODELI 23 3.2. EVREN VE ÖRNEKLEM/ÇALIŞMA GRUBU 23 3.3. VERI TOPLAMA ARAÇLARI 23 3.2.1. Dünya Görüşü Değerlendirme Anketi 24 3.2.2. Genetik İçerik Bilgi Testi 25 3.3.3. Genetik Danışma Anketi 26 3.4. VERILERIN TOPLANMASI 30 3.5. VERILERIN ÇÖZÜMLENMESI 30 BÖLÜM IV: BULGULAR 32 4.1. GIRIŞ 32 4.2. GENETIK İÇERIK BILGI TESTI 32 4.3. GENETIK DANIŞMA ANKETI 33 4.4. DÜNYA GÖRÜŞÜ DEĞERLENDIRME ANKETI 38 4.5. GENETIK İÇERIK BILGI TESTI VE GENETIK İKILEM 1 ARASINDAKI ANALIZLER 38 4.6. GENETIK İÇERIK BILGI TESTI VE GENETIK İKILEM 2 ARASINDAKI ANALIZLER 39 4.7. GENETIK İÇERIK BILGI TESTI VE GENETIK İKILEM 3 ARASINDAKI ANALIZLER 40 4.8. GENETIK İÇERIK BILGI TESTI VE GENETIK İKILEM 4 ARASINDAKI ANALIZLER 41 4.9. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI İNSAN UNSURU FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 1 ARASINDAKI ANALIZLER 42 4.10. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI METAFIZIK FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 1 ARASINDAKI ANALIZLER 42 4.11. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI SORUMLULUK ODAĞI FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 1 ARASINDAKI ANALIZLER 43 4.12. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI GURUP İLIŞKISI FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 1 ARASINDAKI ANALIZLER 44 4.13. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI İNSAN UNSURU FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 2 ARASINDAKI ANALIZLER 45 4.14. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI METAFIZIK FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 2 ARASINDAKI ANALIZLER 46 4.15. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI SORUMLULUK ODAĞI FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 2 ARASINDAKI ANALIZLER 47 4.16. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI GURUP İLIŞKISI FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 2 ARASINDAKI ANALIZLER 48 4.17. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI İNSAN UNSURU FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 3 ARASINDAKI ANALIZLER 49 4.18. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI METAFIZIK FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 3 ARASINDAKI ANALIZLER 50 4.19. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI SORUMLULUK ODAĞI FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 3 ARASINDAKI ANALIZLER 51 4.20. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI GRUP İLIŞKISI FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 3 ARASINDAKI ANALIZLER 52 4.21. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI İNSAN UNSURU FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 4 ARASINDAKI ANALIZLER 53 4.22. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI METAFIZIK FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 4 ARASINDAKI ANALIZLER 54 4.23. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI SORUMLULUK ODAĞI FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 4 ARASINDAKI ANALIZLER 55 4.24. DÜNYA GÖRÜŞÜ ANKETI GURUP İLIŞKISI FAKTÖRÜ VE GENETIK İKILEM 4 ARASINDAKI ANALIZLER 55 4.25. GENETIK BAŞARI TESTI VE DÜNYA GÖRÜŞÜ ARASINDAKI REGRESYON ANALIZI 56 BÖLÜM V: SONUÇ VE TARTIŞMA 58 ÖNERILER 62 KAYNAKLAR 65 EKLER 70 EK-1 DÜNYA GÖRÜŞÜ DEĞERLENDIRME ANKETI (WORLDVIEW ASSESSMENT INSTRUMENT) 70 EK-2 DÜNYA GÖRÜŞÜ DEĞERLENDIRME ANKETI (TÜRKÇE) 72 EK-3 DÜNYA GÖRÜŞÜ DEĞERLENDIRME ANKETI ANAHTARI 74 EK-4 GENETIK İÇERIK BILGI TESTI (GENETICS CONTENT KNOWLEDGE TEST) 76 EK-5 GENETIK İÇERIK BILGI TESTI (TÜRKÇE) 77 EK-6 GENETIK DANIŞMA ANKETI (GENETIC COUNSELING SURVEY) 79 EK-7 GENETIK DANIŞMA ANKETI (TÜRKÇE) 84 -------------------- ABSTRACT Science educators expect that students would give more importance to the scientific explanations about phenomena than other possible explanations they encounter in their daily life. However, formal scientific endeavor and daily life experiences are two different cultures and the students try to handle this situation by separating these two cultures. The culture that they internalize as a result of their experiences in daily life can be interpreted as their worldview. They can harbor both the scientific explanations that they learn in school and the other explanations they learned from different sources in their minds separately. These two different information don’t interact with each other and can be used separately in different situations. As the cognitive distinction, the distance between the information students learned at school and the information they internalized from their daily life experience increases, the scientific literacy decreases. Therefore, the education that gives importance to the students’ worldviews can decrease cognitive distinction and increase scientific literacy as well. The aim of this study was to investigate the relationship between high school students’ contextual information about genetics and their decision making behaviors in daily life problems that were designed as dilemmas. This descriptive study employed cross-sectional survey model within the quantitative research tradition. The sample of this study consisted of 66 volunteer 12th grade students from different schools in İstanbul. Worldview Assessment Instrument, Genetic achievement Test, and Genetic Counseling Survey were used as data collection instruments. The analysis of data collected was carried out by using SPSS statistics software package. The relationship (in the order of dilemma 1, dilemma 2, dilemma 3 and dilemma 4) between genetics contextual information test and genetics counselling questionnaire, the relationship between each worldview facts and all the dilemmas is tested with ANOVA. The statistically significant ANOVA results further investigated with post-hoc Tukey test. The relationship between the genetics achievement test and the worldview was investigated with the multiple regression analysis. As a result, a statistically significant relationship was determined between the students’ decisions in real life genetics dilemmas, their achievement in Mendel genetics, and their worldview. Moreover, there was a significant correlation between the genetics achievement and internal responsibility degree of the students. However, there was no relationship between the worldview and genetic achievement. The fact that, the worldview didn’t affect the contextual information shows that worldview and declarative knowledge of genetics are saved in different parts of the mind. When the students saved the information they learned from the school in their minds partially, other than the information of their past lives and their worldviews; worldviews and belief systems with epistemological bases become more efficient without scientific information. If something that is incompatible with the worldviews of the students is taught to them, they refuse to learn it not only today, but also in the future related with the same issue. Students can make a bridge between their past learnings and the new ones during the lesson with conceptual changing model. When the students have a problem and they can’t solve with their current worldview schemas; they become aware that they need the scientific information they learn at school in order to solve it. In this way students make a connection with the past learning and new scientific information in their minds.