Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Halis Emrah Bingöl
Danışman: GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
Özet:Bu çalışmada, Eski Uygurcada Burkancı edebiyat çevresinde şekillenen Maytrısimit’teki fiillerin kılınış hususiyetleri ele alınacaktır. Maytrısimit, Prajnaraksita adında İl-Balık’lı bir Türk tarafından Toharcadan Türkçeye tercüme edilmiş bir dramadır. Eser, yükünç (secde) adı verilen bir önsöz, ülüş adı verilen 28 bölümden oluşur. Eserde, rahip Maitreya’nın hikayesi anlatılmaktadır. Maitreya, eserde insanları Nirvana’ya ulaştırmak için görevlendirilmiş bir peygamber gibidir. Kılınış, fiilin başlangıç-akış-bitiş çizgisinde hangi sınıra tekabül ettiğini vurgulayan anlambilimsel bir kategoridir. Çalışmanın amacı, kılınış kategorisini Maytrısimit örneğinde Eski Uygurca açısından ortaya koymaktır. Çalışma, Lars Johanson’un başlangıç dönüşümlüler, bitiş dönüşümlüler, dönüşümsüzler sınıflandırmasını esas almakla birlikte, Ahmet Karadoğan’ın bu terimler için teklif ettiği ön sınırı vurgulayanlar, sınır vurgulamayanlar, son sınırı vurgulayanlar terimlerine dayanmaktadır. Çalışma yedi bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölüm, Maytrısimit ve üzerinde yapılmış çalışmalara, ikinci bölüm kılınış kategorisiyle ilgili temel kavramlara, üçüncü bölüm kılınış kategorisi hakkındaki teorik verilere ve açıklamalı kaynakçasına, dördüncü bölüm, kılınış kategorisiyle ilgili yapılmış bazı tasnif çalışmalarına, beşinci bölüm görünüş kategorisine, altıncı bölüm, fiillerde kılınış hususiyetlerinin dilbigisel verilere göre açıklanmasına, yedinci bölüm, asıl kılınışlara, tasvirî fiilerde kılınışlara, ikilemelerde kılınışlara, birleşik fiillerde kılınışlara, modal yardımcı fiillerde ve modal saygı fiillerinde kılınışa ayrılmıştır. -------------------- In this study, the characteristics of the Actional verbs in Maytrısimit which is formed the Literature of Burkan in Old Uighur Turkish will be approached. Maytrısimit is a drama translated from Tocharish to Turkish by a Turk of Il-Balık named Prajnaraksita. The work consist of a preface called yükünç, a chapter called ülüş. In this work, the life story of the Maitreya is narrated. Maitreya is like a prophet instructed to bring people Nirvana. Actional content is a semantical category that emphasizes the limit of the verb at the beginning-flow-finish line. The goal of the study was to reveal the category of the actional content in terms of Maytrısimit in Old Uighur Turkish. The study was based on the classification of Lars Johansons initiotransformatives, transformatives, nontransformatives. But the terms that proposed by Ahmet Karadoğan for these terms, ön sınırı vurgulayanlar, sınır vurgulamayanlar, son sınırı vurgulayanlar was based on in this study. The study consist of seven parts. The first part divided into Maytrısimit and its studies will be talk about, the second part, the basic concepts related to the actional content, the third part, the theoretical informations on the category of actional content and annotated bibliography, the fourth part, the some classification studies related to the actional content, the fifth part, the aspect, the sixth part, the explanation of the charakteristics of actional content according to grammatical information, the seventh, actional verbs with the original verbs, descriptive verbs, hendiadyoin, compound verbs , actional verbs in modal compound verbs and modal respect verbs.