Osmanlı Vakıf Hukukunda Mütevelli Kaymakamı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HASENE GÜN

Danışman: Osman Safa Bursalı

Özet:

Osmanlı vakıf hukukunda mütevelli kaymakamının varlığı, vakfın devamlılığına ve tevliyet işlerinde aksaklığa mahal verilmeden gereği gibi yönetilme ihtiyacına hizmet etmektedir. Bazı devletlerde “nazır” veya “kayyım” gibi isimlerle ifade edilen vakfın idarecisi, Osmanlı hukukunda “mütevelli” olarak adlandırılır. Hukuki muamele ve davalarda vakfı temsil edip vakıf adına tasarrufta bulunmaya yetkili olan mütevelli, bazı hallerde vakfın işlerini hiç veya gereği gibi yerine getiremiyor olabilir. Bu halde, vakfın muhafazasıyla mükellef olan hâkim, zuhur eden ihtiyaca bakarak, sahip olduğu velayet yetkisi doğrultusunda vakfa bir “mütevelli kaymakamı” tayin eder. Bu çalışma, Osmanlı hukukunda kabul edilen görüşler ve mahkeme tatbikatı çerçevesinde, vakıf idaresinin sürekliliğinde kritik bir rol oynayan mütevelli kaymakamını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda onun vakıf idaresi içerisindeki konumu, benzerlerinden ayırt eden özellikleri, hukuki vasfı, mütevelli kaymakamının tayin edilmesine ihtiyaç duyulan haller, hakları, görevleri, yetkileri, sorumlulukları, göreve gelmesi ve görevinin sonlanması konu edilmiştir.