Milli Mücadele anıları üzerine bir inceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ERGUN KORBEK

Danışman: SÜLEYMAN BEYOĞLU

Özet:

Milli Mücadele anılarını yazanlar mesleklerine göre tasnif edildi ve bu tasnife göre; Askerler, Mebuslar, Gazeteciler, Valiler, Eğitimciler ve Diğer başlıkları altında bölümlere ayrıldı. Milli Mücadele anılarını yazan askerler arasında dikkati çekenler; Mustafa Kemal ATATÜRK, Kazım KARABEKİR, Ali Fuat CEBESOY, Asım Gündüz, Bekir Sami Günsav, Kazım Özalp ve Ali KILIÇ’tır. Mustafa Kemal ATATÜRK’ün “Nutuk” adlı eseri Milli Mücadele’nin birinci elden bir değerlendirmesidir. Kazım KARABEKİR’in anıları muhalif yönüyle dikkati çekmektedir. Ali Fuat CEBESOY’un anıları, Kuvayımilliye döneminin değerlendirmesi açışından önemlidir. Asım Gündüz’ün anıları Milli Mücadele’nin askeri yönünü açıklar. Bekir Sami GÜNSAV, Anadolu’da mücadelenin başlangıç safhasını anlatır. Kazım ÖZALP, Batı Cephesi’nin nasıl kurulduğunu anlatır. Ali KILIÇ ise ayaklanmalar dönemine ışık tutar. Anadolu’da kurulan Birinci Meclis’in mebuslarından Damar ARIKOĞLU, Zeki KADİRBEYOĞLU, Mazhar Müfit KANSU ve Rıza NUR’un anıları ön plana çıkar. Damar ARIKOĞLU’nun anıları, Milli Mücadele’yi ayrıntılarıyla anlatması yönünden önemlidir. Zeki KADİRBEYOĞLU, Milli Mücadele’nin muhalif sesidir. Mazhar Müfit Kansu, Mustafa Kemal Paşa’nın yanındaki kişi olarak anıları ilgi çeker. Rıza NUR ise aykırı görüşleriyle dikkati çeker. Valilerden Hacim Muhittin ÇARIKLI ve Reşit RONABAR dikkati çeker. Hacim Muhittin ÇARIKLI, Balıkesir’de Milli Mücadele’nin oluşumunu anlatır. Reşit RONABAR, Anadolu mücadelesinin kuruluş döneminde Sivas’ın rolünü ortaya koyar. Eğitimciler arasında Cevat DURSUNOĞLU, Milli Mücadele’de Erzurum’u ve önemini anlatır. Diğer başlığı altında incelenen; Hâkimler, Kaymakamlar, Devlet Görevlileri, Yazarlar, Tüccarlar arasında; Halide Edip ADIVAR, Rıza Tevfik BÖLÜKBAŞI ön plana çıkar. Halide Edip Adıvar, Milli Mücadele’yi edebi bir görüşle ortaya koyar. Rıza Tevfik BÖLÜKBAŞI ise İstanbul’un Anadolu’ya bakışını yansıtır. SUMMARY The ones who wrote the memory of Turkish National Struggle were classified according to their professions. According to this classification; Soldiers, Deputies, Journalists, Governors, Educationalist, and the other titles were divided into parts. The striking soldiers who wrote the memory of Turkish National Struggle were; Mustafa Kemal ATATÜRK, Kazım KARABEKİR, Ali Fuat CEBESOY, Asım GÜNDÜZ, Bekir Sami GÜNSAV, Kazım ÖZALP and Ali KILIÇ. The masterpiece of ATATÜRK called “Nutuk” is the primary evaluation of Turkish National Struggle. The memory of Kazım KARABEKİR draws attention with its opposing side. The memory of Ali Fuat CEBESOY is important because of the evaluation of the Turkish National Movement. The memories of Asım GÜNDÜZ explain the military part of Turkish National Struggle. Bekir Sami GÜNSAV expresses the initial part of the struggle in Anatolia. Kazım ÖZALP expresses how Western Front was founded, and Ali KILIÇ sheds light on the period of civil commotion. The memories of Damar ARIKOĞLU, Zeki KADİRBEYOĞLU, Mazhar Müfit KANSU and Rıza NUR, who are the debuties of the First Parliament which was founded in Anatolia, are among the most important ones. The memories of Damar ARIKOĞLU are significant because of reflecting Turkish National Struggle in details. Zeki KADİRBEYOĞLU is the opposing voice of Turkish Natinal Struggle. Mazhar Müfit KANSU attracts the attention with his memories as a person that was with Mustafa Kemal Pasha. On the other hand Rıza NUR attracts attention with his contradictory opinions. Hacim Muhittin ÇARIKLI and Reşit RONABAR capture attention as governors. Hacim Muhittin ÇARIKLI explains the formation of Turkish National Struggle in Balıkesir. Reşit RONABAR introduces the role of Sivas in the establishment period of struggle in Anatolia. As an educationalist, Cevat DURSUNOĞLU explains the condition of Erzurum in the period of Turkish National Struggle and its importance. The ones who are analysed in the group that is called “others” are Judges, Lieutenant Coloneles, Government Commissioners, Authors, and Traders. In that group Halide Edip ADIVAR and Rıza Tevfik BÖLÜKBAŞI stand in the forefront. Halide Edip Adıvar states Turkish National Struggle in a literary way. On the other hand, Rıza Tevfik BÖLÜKBAŞI reflects Istanbul’s point of view about Anatolia.