Yükseköğretim kurumlarında takım içi otonomi ve işbirliğinin dağıtımcı liderlik bağlamında incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÖKÇEN SEYRA ÇAKIR

Danışman: AYŞEN BAKİOĞLU

Özet:

Araştırmanın amacı proje takımlarında çalışan araştırma görevlilerinin takım içi işbirliği ve otonomi arasındaki denge oluşturma sürecine yönelik görüşlerini liderlik dağıtımı açısından incelemektir. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde görev yapan ve eğitim alanında proje takımlarında çalışan araştırma görevlileri çalışma grubunu oluşturmaktadır. Araştırmanın katılımcıları kartopu örnekleme yöntemiyle seçilmiş ve 20 araştırma görevlisiyle yüz yüze görüşme yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır.Verilerin analizi için MAXQDA Plus 11 programı kullanılmış ve içerik analizi gerçekleştirilmiştir.   Görüşülenlerin yanıtlarına göre, takım üyeleri otonomi ve işbirliği dengesine yönelik süreçleri takım normları oluşturma, koordinasyon, bireysel çalışmanın takım işbirliğinde rolü, liderlik dağıtımı alanlarında deneyimlemektedir. Görüşülenlerin yanıtlarına göre, takım normları oluşturmanın görevin işleyişine yönelik süreçler ve takım dinamikleri düzenlemeye yönelik süreçleri içerdiği sonucuna ulaşılmaktadır. Takım normları oluşturma süreci esnasında bireysel takım üyelerinin takıma karşı sorumluluk hissetmelerini sağladığını belirtilmektedir. Ayrıca, mecburi olarak birlikte çalışmanın takım normlarının oluşmasında rolü bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Takım koordinasyonu ise görev dağıtımı aşamasında bireysel istekler gözönünde bulundurularak gerçekleşmektedir. Araştırma görevlileri; proje yürütücüsünün rolünün de kolektif işbirliği açısından temel bir yere sahip olduğunu belirtmiştir. Koordinasyon eksiklikleri takım üyelerinin kendi uzmanlık alanlarının ortak çalışılan alanla kesişmediğine yönelik görüşlerinden etkilenmektedir. Görüşülenlerin yanıtlarına göre, Liderlik dağıtımının kişisel özelliklere dayalı ve takım etkileşimlerine dayalı olmak üzere deneyimlendiği görülmektedir. Profesyonel takım üyelerinden oluşan proje takımında; takım üyelerinin yönetilmesinden doğan güçlüklere dayalı liderlik boşluğu ortaya çıkarabildiği belirtilmiştir. Bireysel çalışmaların takım işbirliğini engelleyici değil de, takım çalışmasına yönelik öğrenme içeren süreçleri kolaylaştırdığı belirtilmektedir. Takım üyelerinin profesyonellerden oluşmasından dolayı otonomi isteğinin uzlaşıya yönelik eğilimlerin önüne geçtiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Proje takımları, araştırma görevlileri, işbirliği, otonomi ABSTRACT This thesis aims to explore how research assistants who work in project teams experience team member autonomy and how they reconcile team member autonomy with team collaboration. The study utilizes snowball sampling. 20 research assistants who work the faculties of education in Marmara University and Yıldız Technical University have been interviewed. The analysis of data involves a content analysis. MAXQDAPlus 11 which is a qualitative data analysis sofware is used as the data analysis tool. According to the findings of this thesis, emerging themes include team norm formation, team coordination management, the role of individual tasks in team collaboration, leadership distribution. According to the findings, interviewees experience team norm formation process in terms of processes, which pertain to task fulfillment, and processes, which pertain to the regulation of team dynamics. Team norm formation process instills a sense of responsibility amongst individual team members. Apart from that, the interviewees’ responses indicate that the realization of the obligation to work in a team contributes to the team norm formation process. The participants indicate that individual expectations are taken into consideration during the coordination of the team. The supervisor of the project team also has a crucial role in maintaining team collaboration. Coordination problems arise when an individual team member doesn’t relate his/her academic field with the research topic of the project team. The findings indicate that the leadership distribution in the project teams involves two leadership processes: leadership distribution which is based on the processes that focus on individual team members and leadership distribution which is based on the processes that focus on team interaction. Apart from that, individual tasks serve as a facilitator of collaboration amongst team members. Interviewees also indicate that individual tasks also facilitate the expression of individuality. Keywords: Project teams, research assistants, team collaboration, team member autonomy