Konut Çevresi Oturma Elemanlarında Bir Katman Olarak Tekstil

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Tekstil Anasanat Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BÜŞRA BALOTA

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Günay Atalayer

Eş Danışman: Hakkı Tonguç Tokol

Özet:

Estetik, form, biçim, işlevsellik ve konfor kavramlarının bir arada bulunduğu tasarımlardan bahsetmek geçmiş yıllarda zor olsa da günümüzde alışkanlıkların değişmesi, teknolojik gelişimler, yenilikçi yaklaşımlar, malzemelerin çeşitlenmesi, tasarımları mümkün kılmış, ürünlerin tasarlanma ve üretilme biçimlerini çeşitlendirmiş, dönüştürmüş ve yaşam çevremizde kullanıma sunmuştur. Konutların en büyük alanları olan salon birimlerinde, gösterişli ve ergonomiden uzak mobilyalarla misafirlerin ağırlandığı çevreler yerini artan nüfus, hızlı yapılaşma ve şehirleşmenin etkisiyle daha küçük yaşam alanlarına bırakmıştır. Bu durumun yıllar içinde neredeyse tamamen geçmiş dönemlerdeki yaklaşımıyla salon kullanımını ortadan kaldırdığı gözlemlenmiştir. Günümüzde küçük metrekarelere sığma sorununa çözüm olarak; fonksiyonelliğin ön plana çıktığı, konfor kavramının göz ardı edilmediği, düşünülmüş ve iyi çözümlenmiş tasarımlar kullanıcı ihtiyaçlarına cevap vermektedir. “Konut Çevresi Oturma Elemanlarında Bir Katman Olarak Tekstil” isimli bu çalışma, üç ana bölüm altında toparlanmaktadır. Araştırmanın “Konut - Oturma Eylemi - Oturma Elemanı İlişkisi” adı altındaki ilk bölümünde çevre, mekan, konut, oturma eylemi ve oturma elemanı konusu ergonomi, antropometri, fizyoloji ve mimari gibi alanlar çerçevesinde genel anlamları ile açıklanmıştır. Burada, çevre ve konut, oturma eylemi ve oturma elemanı somut anlamları tanımlanırken bunun yanı sıra, felsefi, sosyolojik ve sanatsal anlamlarına da değinilmiştir. Konut ve oturma elemanı kavramlarının, tarihsel gelişim sürecindeki farklı dönemlerde, farklı şekillerde ve uygulamalardaki örnekleri gözlenmiş değerlendirilerek anlatılmıştır. Tezin “Oturma Elemanlarında Tekstil ve Konfor Katmanlar” adlı ikinci kısmında, tekstil, döşemecilik ve döşemecilikte kullanılan ana ve tamamlayıcı malzemeler tarihsel süreçteki gelişmeleriyle irdelenmiştir. Tekstilin hammaddesi olan liflerin çeşitleri, sahip olduğu özellikleri ve nitelikleri incelenmiş, üretim yöntemlerine göre döşemelik yüzeyler ve özelliklerinin altı çizilmiştir. Bölümde liflerin özelliklerinin, farklı üretim yöntemleri ve teknolojiyle, tekstil sektörüne, teknik tekstil ve akıllı tekstil özellikleri kazandırmasına; bu özelliklerin iç mekanda, mobilyada ne şekilde kullanıldığına yer verilmiştir. Teknik ve akıllı tekstillerin oturma elemanı ile olan etkileşimine değinilmiştir. Oturma elemanındaki tekstil katmanların birbirleri ile ilişkisi anlatılmış; bu bağlamda oturulacak birimi oluşturan tekstil katmanlar somut anlamlarıyla tanımlanmıştır. “Oturma Elemanı Tasarımı ve Üretim Süreci” ifadesi ile isimlendirilen üçüncü bölümde konuya, ülkemizde oturma elemanının tasarım ve üretim süreci irdelenerek yaklaşılmıştır. Bu bölümde, ziyaret edilen tasarım, Ür-Ge, Ar-Ge ve üretim merkezlerinin ürün elde ediş süreçleri gözlemlenmiş, bu süreçte yapılan görüşmelerden edinilen bilgiler doğrultusunda günümüz Türkiye’sinde, oturma mobilyasında kullanılan tekstil ve konfor katmanların birbirleri ile ilişkileri ele alınmıştır. Bu bağlamda örnek kurumlardaki benzer ürün süreçleri karşılaştırmalı şekilde değerlendirilmiş ve ele geçen veriler ile tablolar hazırlanmıştır. Ayrıca oturma elemanlarında tekstil katmanların farklı uygulanış biçimlerine örnek çalışmalar ile yer verilmiştir. Araştırma, tezin konusu ve çalışılma amacına uygun bulduğumuz ‘oturma elemanları’nın, tüm tasarım ve üretim süreçlerinde rol alan tasarımcılarına, pazara sundukları bu ürünleri, iş birliği içerisinde ne şekilde yaratıcılık unsuruna dönüştürecekleri önerileri ile tamamlanmıştır. -------------------- Even it was hard to speak of designs that include concepts such as aesthetics, form, style, functionality and comfort in past, thanks to technological advances, various matters, innovative approaches and changing habits, it is now possible to form and make such designs in various methods and using them in our living environment. In saloon units which is biggest part of house, environments with garish and non-ergonomic furnitures have left their place to smaller environments due to ever-growing population, fast structuring and urbanisation. It is observed that this situation has almost vanished the old using method of saloons. In nowadays, solution to using to smaller square meters as saloon is well analysed designs that answers users’ needs with thought of first functionality but also providing comfort. ‘’Textile As Layer In The Housing Environment Seating Components ‘’ thesis consists of three chapters. In first chapter, named as ‘’ Relation Between House – Sitting Act – Sitting Component ’’, terms that related to environment, house, sitting act and sitting component such as ergonomics, anthropometry, physiology and architecture are explained in their general and industrial manners. In the chapter abstract meanings of environment, house, sitting act and sitting component are given together with their material meanings. It is observed and told that terms of house and sitting components are viewed and evaluated differently through the different historical developments eras. In second chapter, named as‘’ Textile and Comfort Layers in Sitting Components ‘’ main and supplementary matters in textile and upholstery are scrutinized with their developments through history. Structure, quality and varieties of fiber which is basis element of textile are examined and highlighted their different production methods for upholstery surface. It is explained that how characteristics and different production methods of fibers and technological opportunities give the textile the new stamps like technical textile and smart textile and how these are used in furnitures. It is pointed out that main subjects of these textiles are the relation with sitting subject and relations between layers and in fact it they are the textiles that form sitting unit. In third chapter, named as ‘’Designing and Production of Sitting Component‘’ subject is firstly approached by scrutinising the designing process of sitting component in our country. In this chapter, production processes of visited P&D, R&D production centers are observed and in the light of informations that is obtained from this observation relations between textile and comfort layers used in sitting furnitures in nowadays Turkey are discussed. In this context similar product processes in sample institutions are evaluated relatively, interpreted and tables are made on the subject. Moreover, sample works which relevant to different usage of textile layers in sitting components are given. The research is finished with recommendations for designers who take part in designing and production of the sitting components, which we think are fitted with this thesis’ subject and aim. These recommendations are about how they can transform their marketed products to creativity elements in collaboration.