Toplumsal eleştiri yöntemi olarak mizah : Türkiye’de mizah dergisi örnekleri (gırgır, penguen, uykusuz, bayan yanı dergi kapakları)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ufuk Boz

Danışman: MUKADDER ÇAKIR

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Mizah, insanlık tarihi kadar eski bir kavramdır. İnsanın en büyük tinsel ayrıcalıklarından biridir ve bu yönüyle insanı diğer varlıklardan ayırır. Mizahın, bilişsel, fizyolojik, sosyal ve psikolojik olarak birçok yararının olduğu bilinmektedir. Bu yararlarına ek olarak mizah, kurulu düzene, toplumdaki bozukluklara, yolsuzluklara, sömürüye, mantık dışı kurallara, kör inançlara, kabalığa, işkenceye, baskıya karşı bir başkaldırı aracıdır. Mizah insanın sosyal hayatında değişmez, yıkılmaz ve kader gibi gösterilen olgulara karşı bir özgürleşme çabasıdır. Mizah, tarih boyunca genellikle eleştiri ve muhalefet yanlı tavrını ortaya koymuştur. Bu nedenle mevcut iktidarlar tarafından denetim altına alınmak istenmiştir. Antik Anadolu’dan günümüze kadar bu topraklarda yaşayan her kültürün üzerine bir şeyler koyarak geliştirdiği mizah, bu uzun yolculuğu sırasında siyaset ile de çokça ilişki içerisine girmiştir. Zaman zaman dönem siyasetini desteklemiş, ancak genellikle eleştiri ve muhalefet yanlı tavrını ortaya koymuştur. Çalışmamızda köklü bir tarihe sahip olan ve toplum üzerinde oldukça etkili olan mizahın, günümüz örneklerinden dört adet dergi örneği (Gırgır, Penguen, Uykusuz, Bayan Yanı) seçilerek, bu dergilerin kapakları eleştirel söylem analizi yöntemine dayanılarak incelenmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mizah, Mizah Kuramları, Türk Mizahı, Mizah Dergileri, Eleştiri. Abstract Humor, is a concept as old as humanity and human history. It is one of the greatest spiritual privileges of human, and this aspect distinguishes human from other assets. It is known that humor has many cognitive, physiological, social and psychological benefits. In addition to these benefits, humor is a rebellion tool against the established order, disorder in society, corruption, exploitation, illogical rules, blind faith, vulgarity, torture, etc. Humor is a liberation effort against the cases that is presented as constant, indestructible and faith in the social life of human. Humor has often revealed its attitude supporting the criticism and opposition throughout the history. Therefore, it is demanded to be taken under control by the present governments. Humor, developed by each culture living on this country Anatolia from Ancient times until today who added some on humor, has interacted with politics many times during its long journey. It has supported the politics of that period from time to time, however, it often has revealed its attitude supporting the criticism and the opposition. In our study, it is attempted to investigate the humor, which has a long history and was quite influential on society, by choosing four examples (Gırgır, Penguen, Uykusuz, Bayan Yanı) of the present comics and examining the covers of these comics by through the method of critical discourse analysis. Keywords: Humor, Theories of Humor, Turkish Humor, Comics, Criticism.