Üniversite öğrencilerinin akademik başarılarına ilişkin yol analizi modeli: Akademik güven, psikolojik sermaye ve akademik başa çıkma faktörlerinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BERKE KIRIKKANAT

Danışman: MAKBULE KALI SOYER

Özet:

Bu araştırmada, üniversite 2., 3. ve 4. sınıflarda eğitim gören bir grup öğrencinin akademik başarılarının çoklu yordayıcıları olarak akademik güven, psikolojik sermaye ve akademik başa çıkma değişkenlerini içeren ara değişkenli nedensel bir akademik başarı yol analizi modeli oluşturmak amaçlanmıştır. Yordayıcı korelasyonel araştırma modeli doğrultusunda düzenlenen araştırmada ilgili modeldeki akademik güven, psikolojik sermaye ve akademik başa çıkma stratejilerinin akademik başarı üzerindeki doğrudan, dolaylı ve toplam etkileri test edilmiştir. Araştırmanın örneklemi, orantılı tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Örneklem, %74’ü (n=296) Marmara Üniversitesinde ve %26’sı (n=104) İstanbul Ticaret Üniversitesinde eğitim gören toplamda 400 öğrenciden oluşmaktadır. Örneklemin %69.3’ü (n=277) kız öğrencilerden, %30.8’i (n=123) erkek öğrencilerden oluşmaktadır. Öğrencilerin yaş aralığı 18 ile 26 yaş arasında değişmekte olup yaş ortalaması 21’dir. Araştırma verileri, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı güz döneminde toplanmıştır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde, öğrencilerin kişisel özelliklerini ve genel not ortalamasını belirlemek üzere araştırmacı tarafından geliştirilmiş Kişisel Bilgi Formu, Sander ve Sanders (2009) tarafından oluşturulmuş araştırmacı tarafından Türkçe’ye uyarlanmış Akademik Güven Ölçeği, Jerusalem ve Schwarzer (1981) tarafından Almanca dilinde düzenlenmiş Yılmaz, Gürçay ve Ekici (2007) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış Akademik Öz-Yeterlik Ölçeği, Scheier ve Carver (1985) tarafından geliştirilmiş Aydın ve Tezer (1991) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış Yaşam Yönelim Testi, Snyder, Harris, Anderson, Holleran, Irving, Sigmon ve diğerleri (1991) tarafından oluşturulmuş Akman ve Korkut (1993) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış Umut Ölçeği, Wagnild ve Young (1993) tarafından düzenlenmiş Terzi (2006) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış Kendini Toparlama Gücü Ölçeği ve Sullivan (2010) tarafından geliştirilmiş araştırmacı tarafından Türkçe’ye uyarlanmış Akademik Başa Çıkma Stratejileri Ölçeği kullanılmıştır.Araştırmadaki veriler, LISREL 8.80 bilgisayar programı kullanılarak analiz edilmiştir. Veriler, yapısal eşitlik modellemesi türlerinden yol analizi ile incelenmiştir. Araştırmadaki işlem adımları ele alındığında yol analizine ilişkin sayıltılar (kayıp değerler, çok yönlü uç değerler, örneklem büyüklüğü, çok değişkenli normallik, çok değişkenli doğrusallık, eşvaryanslık, çoklu doğrusal bağlantı) test edilmiş, tüm değişkenlerin birlikte olduğu ölçme modeli testi yapılmış ve her denenceye dair oluşturulmuş yol analizi modelleri ele alınmıştır. İlgili yol analizi modellerindeki yol katsayıları ile model uyum indeksleri (χ2, RMSEA, SRMR, NNFI/TLI, CFI) incelenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular şunlardır: Öğrencilerin akademik güven ve psikolojik sermaye puanlarının yaklaşma ve sosyal destek akademik başa çıkma stratejileri puanlarını pozitif yönde, kaçınma akademik başa çıkma stratejileri puanlarını negatif yönde ve anlamlı bir düzeyde yordadığı bulgulanmıştır.Öğrencilerin yaklaşma ve sosyal destek akademik başa çıkma stratejileri puanlarının akademik başarı puanlarını pozitif yönde, öğrencilerin kaçınma akademik başa çıkma stratejileri puanlarının akademik başarı puanlarını negatif yönde ve anlamlı bir düzeyde yordadığı gözlemlenmiştir. Öğrencilerin akademik güven ve psikolojik sermaye puanlarının akademik başarı puanlarını pozitif yönde ve anlamlı bir düzeyde yordadığı saptanmıştır. Akademik güven, psikolojik sermaye, akademik başa çıkma ve akademik başarı değişkenlerinin doğrudan ve dolaylı ilişkilerinin birlikte test edildiği Model V teki yol katsayıları değerlerinin, ilgili değişkenlerin doğrudan ilişkilerinin test edilmediği Model IV teki yol katsayılarından düşük olduğu görülmüştür. Ayrıca Model I ve Model II de doğrudan yollarla ortaya çıkan yol katsayılarının Model V tekine oranla daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Bu sonuç, akademik başa çıkma stratejileri değişkeninin, akademik güven, psikolojik sermaye ve akademik başarı arasında kısmi aracı değişken rolü oynadığının göstergesi niteliğindedir. Anahtar Kelimeler: Akademik başarı, akademik güven, psikolojik sermaye, akademik başa çıkma stratejileri, üniversite öğrencileri. ABSTRACT The aim of this research was to form a causal path model with a mediator variable for academic achievement, which involved the variables of academic confidence, psychological capital and academic coping as the multi-predictors of the academic achievement of a group of university students who were in sophomore, junior and senior years. The direct, indirect and total effects of academic confidence, psychological capital and academic coping strategies on academic achievement in the pertinent model were examined in the research which was set up as a predictive correlational research model. The sample of the research was identified via proportional stratified sampling method. The sample was composed of 400 students; 74% (n=296) of them were from Marmara University and 26% (n=104) of them were from Istanbul Commerce University. 69.3% (n=277) of the sample were female students; 30.8% (n=123) of the sample were male students. The age of the students ranged from 18 to 26; the average age was 21. The data of the research was gathered in the fall term of 2015-2016 academic years. Personal Information Form developed by the researcher in order to identify the personal characteristics and grade point averages of the students, Academic Confidence Scale developed by Sander and Sanders (2009) and adaped to Turkish by the researcher, the Academic Self-Efficacy Scale developed in German by Jerusalem and Schwarzer (1981) and adapted to Turkish by Yılmaz, Gürçay and Ekici (2007), the Life Orientation Test developed by Scheier and Carver (1985) and adapted to Turkish by Aydın and Tezer (1991), the Hope Scale developed by Snyder, Harris, Anderson, Holleran, Irving, Sigmon et. al. (1991) and adapted to Turkish by Akman and Korkut (1993), the Resilience Scale developed by Wagnild and Young (1993) and adapted to Turkish by Terzi (2006), and the Academic Coping Strategies Scale developed by Sullivan (2010) and adapted to Turkish by the researcher were used in obtaining the data. The data of the research was analyzed through LISREL 8.80 computer program. Data were tested via path analysis, one of the types of structural equation modelling. When the steps in the procedure were considered in details, the premises related to the path analysis (missing data, multivariate outliers, sample size, multivariate normality, multivariate linearity, homoscedasticity, multicollinearity) were examined, the measurement model composed of all the variables was tested and the path models formed for each hypothesis were scrutinized. Path coefficients in the relevant path models and the model fit indexes (χ2, RMSEA, SRMR, NNFI /TLI, CFI) were analyzed. The findings of the research are the followings: It was seen that the students’ scores on academic confidence and psychological capital significantly predicted their scores on approach and social support academic coping strategies in a positive fashion, avoidant academic coping strategies in a negative fashion. It was identified that the students’ scores on approach and social support academic coping strategies significantly predicted their scores on academic achievement in a positive fashion. It was observed that the students’ scores on avoidant academic coping strategies significantly predicted their scores on academic achievement in a negative fashion. It was detected that the students’ scores on academic confidence and psychological capital significantly predicted their scores on academic achievement in a positive fashion. The values of the path coefficients in Model V in which academic confidence, psychological capital, academic coping and academic achievement were tested together were lower than the ones in Model IV in which direct relations among pertinent variables were not examined. In addition, the path coefficients revealed through the direct paths were higher than the ones in Model V. This result showed that the variable of the academic coping strategies played the role of the partial mediator variable between academic confidence, psychological capital and academic achievement. Keywords: Academic achievement, academic confidence, psychological capital, academic coping strategies, university students.