Dîvanü Lugati't-Türk'te fiil yapımı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Dilek Herkmen

Danışman: GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA

Özet:

Dîvânü Lugati’t-Türk’te Fiil Yapımı dört bölümden oluşmaktadır. 1. Giriş 2. Fiilden Fiil Yapan Ekler 3. İsimden Fiil Yapan Ekler 4. Dizin 5. Ekler Dizini “Giriş” bölümünde Dîvânü Lugati’t-Türk’ün içeriği, yapısı, üzerinde yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Fiil Yapımı bölümü iki kısımdan meydana gelmektedir. Öncelikle Fiilden Fiil yapımı değerlendirilmiş, ikinci kısımda isimden fiil yapımı ele alınmıştır. Bu iki kısımda da türemiş fiiller ve bazen fiil türetme eklerini ihtiva eden türemiş kelimeler türeme biçimleri bakımından değerlendirilmiştir. Türeme şekillerine dair yapılan tasarılar kaynaklar ile tanıklanmış; farklı görüşler de ayrıca belirtilmiştir. Türemiş fiillerin Moğolca denklikleri ayrıca verilmiştir. Dîvânü Lugati’t-Türk’te yer alan tüm türemiş fiiller tüm cümle örnekleri ile birlikte verilmiştir. Türetme yapılan eklerin fonksiyonlarına da değinilmiştir. Türemiş fiiller değerlendirilirken Dîvânü Lugati’t-Türk’teki şeklinden farklı bir biçimde ele alındığında metindeki asıl şekil dipnotta belirtilmiştir. ABSTRACT Verb formation in Dîvânü Lugati’t-Türk consists three sections. 1. Introduction 2. Verb Formation 3. Index. In the introduction, the studies about Divânu Lûġati’t-Türk are mentioned. In the second section, Verb Formation consists two chapters. 1. The suffix that produces verbs from verbs 2. The suffix that produces verbs from nouns. In these two chapters, the derivative verbs are studied and the derivation ways are estimated. The applied sources about the derivation are defined in the thesis. All the sentences in Dîvânü Lugati’t-Türk which contain derivative verbs are taken by determining the page numbers. The suffix’s functions are mentioned. While the derivation ways are being studied, differences are given in the footnotes.