Eğitim Fakültesi Öğretim Elemanlarının Cam Tavan Algılarının İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜLÇİN TERZİ

Danışman: Levent Deniz

Özet:

Bu çalışmanın amacı gelecek nesilleri şekillendirecek öğretmenleri yetiştiren öğretim elemanlarının cam tavan algılarının incelenmesidir. Bu genel amaç doğrultusunda; öğretim elemanlarının cam tavan algılarının çeşitli değişkenlere göre farklılaşma durumlarının sınanması amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden karşılaştırma türü ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini devlet üniversitelerinin eğitim fakültelerinde görev yapan 5766 öğretim elemanı oluşturmuştur. Araştırmanın örnekleminin belirlenmesi için 7 coğrafi bölgeden yansız küme örnekleme yoluyla devlet üniversitelerine ait ikişer eğitim fakültesi seçilmiştir. Seçilen 14 eğitim fakültesinde çalışmaya gönüllü olarak katılan 495 öğretim elemanı araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Akademisyenler için Cam Tavan Engelleri Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek 30 maddeden ve çoklu roller, kişisel tercih, informal iletişim, mesleki ayırım, mentorluk, kalıplaşmış önyargılar olmak üzere altı boyuttan oluşmaktadır. Araştırma verilerinin normal dağılım gösterdiğinin belirlenmesinin ardından, verilerin analizinde parametrik teknikler kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretim elemanlarının cam tavan algıları çoklu roller, kişisel tercih, mentorluk ve kalıplaşmış önyargılar alt boyutlarında düşük seviyede, informal iletişim ve mesleki ayırım alt boyutlarında orta seviyededir. Kadın ve erkek öğretim elemanları ile evli ve bekar öğretim elemanları farklı alt boyutların kadınların üst yönetim kademelerine gelmelerinin önündeki engeller olduğu fikrine katılım göstermektedir. Yaşa dayalı olarak ulaşılan bulgulara göre 29 yaş ve altı öğretim elemanları informal iletişim ve mentorluk alt boyutlarının birer engel olduğu fikrine en yüksek düzeyde katılım göstermektedir. 60 yaş ve üzeri öğretim elemanları kalıplaşmış önyargılar alt boyutunun kadınların yönetim kademelerine gelmelerinin
önündeki bir engel olduğunu düşünmektedir. Öğretim elemanlarının sahip oldukları çocuk sayısına göre çeşitli alt boyutlardaki algıları farklılaşmaktadır. Ulaşılan diğer bir bulguya göre profesör doktor unvanına sahip öğretim elemanları diğer öğretim elemanlarına kıyasla informal iletişim alt boyutunun kadınlar için bir engel olduğu fikrine daha az katılmaktadır. Öğretim elemanlarının mesleki kıdemlerine, görev yaptıkları bölümlere ve coğrafi bölgelere 
göre de çeşitli boyutlarda cam tavan algılarının farklılaştığı tespit edilmiştir. İdari görev almış öğretim elemanları kalıplaşmış önyargılar alt boyutunun kadınların üst yönetim kademelerine gelmelerinin önündeki birer engel olduğuna idari görev almamış öğretim elemanlarına kıyasla daha çok katılmaktadır. Öğretim elemanlarının idari görev alıp almakta istekli olma durumlarına dayalı olarak herhangi bir farklılık tespit edilmemiştir.