Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HATİCE MERVE KORKUT
Danışman: Mehtap Yıldırım
Özet:
Bu araştırmanın amacı; fen bilgisi öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgilerini ve ölçme-değerlendirme okuryazarlıklarını incelemektir. Araştırma bağlamında çalışmanın amacı ve doğası dikkate alındığında bu çalışma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması olarak planlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim-öğretim yılında bir devlet üniversitesinde Fen Bilgisi Öğretmenliği dördüncü sınıf yedi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışma grubundaki öğretmen adayları gönüllülük esasına göre ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırmanın veri kaynakları; ölçek, görüşmeler, gözlem ve dokümanlardır (ders planları). Araştırma sürecinde fen bilgisi öğretmen adaylarının TPAB öz değerlendirmelerinin hangi düzeyde olduğunu belirlemek amacıyla Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi Öz-Değerlendirme Ölçeği (TPAB-ÖDÖ) uygulanmıştır. Öğretmen adaylarının TPAB ve ölçme-değerlendirme okuryazarlıklarını bilgi ve uygulama boyutunda belirlemek amacı ile görüşmeler, gözlem ve dokümanlar (ders planları) kullanılmıştır. Öğretmenlik uygulamaları öncesinde ve sonrasında TPAB-ÖDÖ ve görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Uygulama sürecinde araştırmacı tarafından öğretmen adaylarına bir haftalık süreçte (2 ders saati) teknolojik pedagojik alan bilgisi, ölçme-değerlendirme okuryazarlığı, web 2.0 araçları ve 5E ders planlamasına yönelik hatırlatıcı eğitim verilmiştir. Araştırmacı tarafından hazırlanan örnek bir ders planı öğretmen adaylarına sunulmuş ve öğretmen adaylarından ders planı (en az iki ders saat olmak koşuluyla) hazırlamaları istenmiştir. Öğretmen adaylarının hazırladıkları ders planlarına müdahale edilmemiştir. Tasarlanan ders planları öğretmenlik uygulamaları stajı için gittikleri okulda uygulatılmış ve ders anlatımları araştırmacı tarafından gözlemlenmiştir. Toplanan veriler hem nicel hem de nitel yaklaşımla analiz edilmiştir. TPAB-Öz Değerlendirmenin nicel analizi sonucunda en düşük ortalamanın teknoloji bilgisi (TB) boyutu iken en yüksek ortalamanın pedagojik alan bilgisi (PAB) boyutunda olduğu görülmüştür. Uygulama süreci sonrasında en düşük ortalamanın alan bilgisi (AB) boyutu iken en yüksek ortalamanın teknoloji ile alan öğretimi bilgisi (TAÖB) boyutunda olduğu tespit edilmiştir. Nitel analizler sonucunda öğretmen adaylarının teknoloji destekli öğretim sürecinde TPAB'ları bilgi ve uygulama boyutunda incelenmiştir. Bilgi ve uygulama boyutları incelendiğinde öğretmen adaylarının TPAB bileşenlerinde farklılıklar dikkat çekmektedir. Örneğin bir öğretmen adayı pedagojik bilgi konusunda bilgisinin yetersiz olduğunu söylemesine rağmen uygulamada sınıfı fiziksel olarak uygun hale getirmesi, öğrencilerin etkinliklere aktif katılımını sağlaması ve öğretim sürecini verimli bir şekilde kullanması noktasında yeterli pedagojik bilgiye sahip olduğu gözlemlenmiştir. Öğretmen adaylarının teknoloji destekli öğretim sürecinde ölçme-değerlendirme okuryazarlıkları bilgi ve uygulama boyutunda incelendiğinde amaç, kapsam ve strateji gibi bileşenlerde farklılıklar dikkat çekmektedir. Örneğin bir öğretmen adayı derslerinde sadece biçimlendirme ve düzey belirlemeye yönelik değerlendirme yaptığını ifade etmesine rağmen uygulamada öğrencilerin ön bilgilerini ortaya çıkarmak amacıyla tanıma-yerleştirmeye yönelik değerlendirme yaptığı gözlemlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar ışığında bu konuda araştırma yapmak isteyen araştırmacılara, kurumlara ve uygulayıcılara (öğretmen/öğretmen adayları) yönelik öneriler sunulmuştur.