Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Esra Evsen
Danışman: İSMAİL SAFA ÜSTÜN
Özet:Anahtar Kelimeler : Mülazemet, ilmiye, medrese, ulema OSMANLI İLMİYE TEŞKİLÂTINDA MÜLAZEMET SİSTEMİ (18. YÜZYIL ÖRNEĞİ) Medrese derecelerini sırasıyla tamamladıktan sonra icazet alarak mezun olan talebelerin müderrislik veya kadılık almak için sıra beklemeleri ve bu esnada meslekî tecrübe kazanmalarını ifade eden mülazemet sistemi, Osmanlı ilmiye teşkilâtı açısından önem arz etmektedir. Devletin kurulduğu ilk zamanlarda medrese mezunlarının sayısı fazla olmadığından icazet alanlar hiç beklemeden bir vazifeye tayin edilmişlerdir. Ancak medrese mezunlarının çoğalması sebebiyle 16. asırdan itibaren ilmiye teşkilâtında vazife alacak olanların tespiti için mülazemet sisteminin uygulanması gerekli hale gelmiştir. Bu tarihlerden itibaren mülazemetler müstakil defterlere kaydedilmiştir. Bu defterlerin bir kısmı bugün Kadıasker Ruznamçeleri arasında bulunmaktadır. Yüksek dereceli ulemanın bir vazifeye tayinleri esnasında yahut padişah cülusu, şehzade doğumu gibi muhtelif sebeplerle kabiliyetli talebelerini mülazım yazdırmaları esasına dayanan mülazemet sistemi, ehliyetli kimselerin ilmiye içerisinde vazife almasına imkân sağlamıştır. Ancak zamanla ilmiye mesleğine girmek isteyenlerin bir fırsat kapısı olarak görmeye başladığı mülazemet sisteminde birtakım aksaklıklar görülmüştür. Bu çalışmada mülazım veren ilmiye mensupları, mülazemet sistemi ve mülazemet defterleri ile alakalı genel bilgiler verildikten sonra 18. yüzyıl içerisinde farklı tarihlerden seçilen beş defterde bulunan kayıtlar dahilinde, sistemin bu dönemdeki işleyişi ve problemleri incelenmiştir. II GENERAL KNOWLEDGE Name and Surname : Esra EVSEN Field : Theology Programme : İslamic History Supervisor : Professor Ismail Safa USTUN Degree Awared end Date : Master- September 2009 Keywords : Mülazemet, ilmiye, medrese, ulema ABSTRACT THE SYSTEM OF MULĀZAMAH IN THE OTTOMAN LEARNED INSTITUTION (ILMIYE) (THE CASE OF THE EIGHTEENTH CENTURY) The system of mulāzamah signifies that having received ijāzah upon completing the madrasa degrees, students wait for be appointed to be a madrasa master or judge. During this waiting period they gain professional experience. In the beginning of the Ottoman Empire those who had ijāzah were immediately inducted due to lack of the graduates. However, because of the increase in the number of graduates, as of the sixteenth century the implantation of the system mulāzamah of became necessary. As from this period mulāzamahs were recorded in separate registers. Some of these registers are still present in Kadıasker Ruznamçes. The system of mulāzamah was based on registering of scholars of higher rank their talented disciples as mulāzims on several occasions such as promotion, ceremony of accession to the throne, birth of prince. This system provided the opportunity for qualified people to take part in academic organization. But, in time some people took advantage of this system, thus some defects appeared. After giving general information on scholars giving mulāzim, the system of mulāzamah and the register of mulāzamah, the present study analyzed the working and the problems of the system in the eighteenth century based on the sample of records in five registers.