Mevkufatı Muhammed Efendi’nin tercüme-i sadrü’ş-şerîʻa adlı eseri (inceleme – metin – dizin – tıpkıbasım II: 99b – 130b/05)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Halim Bilgin

Danışman: GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA

Özet:

Bu çalışma, Mülteka’l-Ebhur tercümesiyle meşhur olan XVII. yüzyıl reisülküttaplarından Mevkûfâtî Muhammed Efendi’nin Tercüme-i Sadrü’ş-Şerîʻa adlı eserinin Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Ayasofya bölümünde 1052 demirbaş numarasıyla kayıtlı nüshasının 99b – 130b/05 varaklarını kapsamaktadır. Çalışma; giriş, inceleme, metin, dizin ve tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Mevkûfâtî Muhammed Efendi’nin hayatı hakkında bilgi verildikten sonra Tercüme-i Sadrü’ş-Şerîʻa’ya ait olduğu tespit edilen yedi nüsha, genel özellikleriyle tanıtılmış; nüshaların birbirleriyle ilişkisi dil ve yazım özellikleri karşılaştırılarak tespit edilmiştir. Ardından metnin yazım ve dil özellikleri incelenmiş ve metnin geniş bir i sunulmuştur. Metin bölümünde, transkripsiyon alfabesi kullanılarak Latin harflerine aktarılan metin yer almaktadır. Dizin bölümü, metinde geçen bütün kelimeleri kapsamaktadır. Kelimelerin anlamı tespit edilirken metindeki kullanımları dikkate alınmıştır. Metinde geçen Arapça ibareler dizinin ikinci kısmında yer almaktadır. Son bölümde metnin tıpkıbasımı yer almaktadır. SUMMARY This study includes 99b-130b/05 leaves of the manuscript of the work called Tercüme-i Sadrü’ş-Şerîʻa of Mevkûfâtî Muhammed Efendi, who is one of the reisülküttaps of 17th century and is famous for the translation of Mülteka'l-Ebhur. The copy is registered with the stock number 1052 at the department of Ayasofya of Süleymaniye Manuscript Library. The study consists of introduction, investigation, text, index and facsimile sections. In the introduction section, after giving information about Mevkûfâtî Muhammed Efendi’s life, seven copies identified as belonging to Tercüme-i Sadrü’ş-Şerîʻa are introduced with their general characteristics; the relation between the copies are detected comparing language and spelling features. After that, language and spelling features of the text are examined and a comprehensive summary of the text is presented. The text section consists of the text transferred to the Latin alphabet using transcription alphabet.The index section consists of all the words used in the text. The use of the words in the text is taken into account while their meanings are identified. The Arabic expressions used in the text are presented in the second part of the index. In the last section of the study, the facsimile of the text is given.