Refik Özdek'in roman ve hikâyelerinde yapı ve tema


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖMER FARUK ATEŞ

Danışman: Mehmet Güneş

Özet:

Refik Özdek, Cumhuriyet Dönemi’nde gazeteci ve çevirmen kimliğiyle ön plana çıkmış yazar ve şairlerdendir. Yazar, roman ve hikâyelerinde çok sayıda bireysel ve sosyal temayı işler. Eserlerinde başta eğitim meselesi ve teknolojinin yanlış kullanımı gibi sorunlara çözüm önerileri getirmeye çalışır. Refik Özdek Türk edebiyatında modern/post-modern eğilimlerin hâkim olduğu bir dönemde fazlaca eser vermesine karşın bu eğilimlerin dışında gelenekçi bir tutum sergiler. Zaman zaman modernist yazarlarla benzer konulara değinmesine rağmen modernist edebiyatın imgesel unsur ve tekniklerini kullanmaz. Roman ve hikâyelerinde çocuk ve gençleri eğitmeye çalışır; didaktik bir tutum sergiler. Çalışmanın I. (giriş) bölümünde Refik Özdek’in Türk edebiyatı tarihindeki yeri, devrin edebî ve sosyal şartları da göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. II. bölümde yazarın hayatı, edebî kişiliği ve eserleri üzerinde kısaca durulmuştur. III. bölümde Refik Özdek’in roman ve hikâyeleri yapı bakımından incelenmiş, eserlerin yapısını oluşturan materyal unsurlar arasındaki organik ilişki ortaya konulmuştur. Yapı bölümü, “Olay Örgüsü, Anlatıcı ve Bakış Açısı, Kişiler, Zaman, Mekân ve Dil ve Anlatım Unsurları” başlıkları altında ele alınmıştır. IV. bölümde ise roman ve hikâyeler tematik olarak incelenmiştir. Tema bölümü “Sosyal Temalar ve Bireysel Temalar” başlıkları altında değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde yazarın roman ve hikâyeleri üzerine genel bir değerlendirme yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Refik Özdek, roman, hikâye, yapı, tema, dil ve anlatım unsurları. ABSTRACT Refik Ozdek is one of the writers and poets of Republican Era who is well-known with his identity of a journalist and a translator. Ozdek deals with numerous individual and social themes in his novels and stories. He tries to present solutions to the questions such as education and the misuse of technology. Although he produced many of his works in a time while modern and post-modern tendencies were prevailing, his attitude was traditional. He sometimes mentions about the same issues with the modernist writers but he does not deploy the symbolic elements and techniques of modernist literature. He tries to educate children and youngsters in his novels and stories. In the first section of the thesis (introduction), I evaluate the place of Refik Ozdek in Turkish literature considering the conditions of the era. In the second part, I briefly mentioned about life, works and artistic personality of the writer. In the third chapter, the novels and stories of Ozdek are examined structurally, and the organic relations between the material elements that construct his work is presented. The structural part is investigated under the titles of "Incidence Pattern, The Narrator and the Point of View, People, Time, Space, and Elements of Language and Narration". In the fourth chapter the novels and stories are examined thematically. The theme section includes under the titles of "Social Themes and Individual Themes". I conclude my thesis with a general evaluation of the works of the writer. Keywords: Refik Özdek, novel, short story, structure, theme, elements of language and narration.