Sanat temalı matematik etkinlikleri ile öğretimin öğrencilerin matematik başarılarına ve sanata yönelik tutumlarına etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BERNA YILDIZHAN

Danışman: Özlem Çeziktürk

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu araştırmada çeşitli sanat temalı matematik etkinlikleri ile gerçekleştirilen matematik öğretiminin öğrenci matematik başarısına ve sanata yönelik tutumuna etkisini incelemek ve öğrencilerin gerçekleştirilen öğretim süreci hakkındaki görüşlerini belirlemek amaçlanmıştır. Bunların yanı sıra bir sanat dalı ile ilgilenme, enstrüman çalma ve sanatsal etkinlikler ile ilgilenme değişkenlerinin öğrencilerin matematik başarısı ve sanata yönelik tutumları üzerinde bir etkisi olup olmadığını belirlemek de araştırmanın amaçları içerisinde bulunmaktadır. Karma yöntem ve yarı deneysel araştırma modeline uygun olarak düzenlenen çalışmada; sanat ile zenginleştirilmiş matematik öğretiminin öğrencilerin matematik başarısı ve sanata yönelik tutumları üzerine etkisini incelemek, öğrencilerin sanata yönelik tutumları ile matematik başarıları arasındaki ilişkiyi, bazı demografik özellikler açısından öğrencilerin matematik başarıları ve sanat yönelik tutumlarını ve öğrencilerin öğretim süreci hakkındaki görüşlerini belirlemek araştırmanın alt sorularını oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, 2017-2018 eğitim öğretim yılı içerisinde İstanbul ili Pendik ilçesinde bir devlet ortaokulunda 5. sınıfta öğrenim görmekte olan 52 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın evrenini ise 5. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma verileri; “Matematik Başarı Testi”, “Sanata Karşı Tutum Ölçeği (SKTÖ)”, “ Demografik Bilgi Formu” ve “Yansıtıcı Öğrenci Günlükleri” yardımı ile toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerle ilgili yapılan analizler, Shapiro normallik testi, yüzde-frekans hesaplamasının yanı sıra parametrik bağımlı/bağımsız örneklem t ve ANOVA testleri ve parametrik olmayan Mann Whitney U, Wilcoxon İşaret ve Kruskal Wallis H testleri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular şunlardır: Sanat ile zenginleştirilmiş matematik öğretimi alan deney grubundaki öğrencilerin deney öncesi ve sonrası matematik başarıları puanları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Deney grubundaki öğrencilerin deneyden sonraki sanata yönelik tutumları ile matematik başarıları arasında ilişki olduğu görülmüştür. Herhangi bir sanat dalı ile ilgilenme değişkeni açısından, öğrencilerin matematik başarıları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Meb ders kitabına uygun olarak gerçekleştirilen öğretimi alan kontrol grubundaki öğrencilerin deney öncesi ve sonrası matematik başarı puanları arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Benzer şekilde deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin deney öncesi ve sonrası sanata yönelik tutumlarında da istatiksel olarak fark elde edilmemiştir. Kontrol grubundaki öğrencilerin deneyden sonraki sanata yönelik tutumları ile matematik başarıları arasında ilişki olmadığı görülmüştür. Herhangi bir sanat dalı ile ilgilenme değişkeni açısından, öğrencilerin matematik sanata yönelik tutumları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Herhangi bir enstrüman çalma değişkeni açısından öğrencilerin matematik başarıları ve sanata yönelik tutumları arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Öğrencilerin sanatsal faaliyetlere katılma ilgisinin öğrencilerin matematik başarısı ve sanata yönelik tutumları üzerinde etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. İÇİNDEKİLER ONAY i ÖZGEÇMİŞ iii ÖNSÖZ iv ÖZET v ABSTRACT vii İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………ix TABLOLAR LİSTESİ xiii RESİMLER LİSTESİ xvii GRAFİKLER LİSTESİ xviii KISALTMA VE SEMBOLLER xix BÖLÜM I: GİRİŞ 1 1.1. Problem: 1 1.2. Amaç: 2 1.3. Önem: 3 1.4. Sınırlılıklar: 4 1.5. Sayıltılar (Varsayımlar): 4 1.6. Tanımlar: 5 BÖLÜM II: ALAN YAZIN 6 2.1. MATEMATİK-SANAT İLİŞKİSİ 6 2.1.1. Altın Oran 6 2.2.2. Simetri 8 2.2.3. Müzik 8 2.2. MATEMATİK ÖĞRETİMİ 9 2.2.1. Matematik Öğretiminde Çağdaş Yaklaşımlar 9 2.2.1.1. Oluşturmacı (Yapılandırmacı) Öğretim 9 2.2.1.2. Çoklu Zekâ Kuramı 10 2.2.1.3. Proje Tabanlı Öğrenme (PTÖ) 10 2.2.1.4. İşbirliğine Dayalı Öğretim 11 2.2.1.5. Yansıtıcı Düşünme 11 2.2.2. Sanat ile Matematik Öğretimi 12 BÖLÜM III: İLGİLİ ARAŞTIRMALAR 16 3.1. Sanat Temalı Matematik Etkinlikleri ile Öğretim Hakkında Yapılmış Çalışmalar 16 3.1.1. Müzik ile Zenginleştirilmiş Matematik Öğretimi 17 3.1.2. Matematik Öğretimi ve Drama Hakkında 20 3.1.3. Matematik Öğretimi ve Görsel Sanatlar Hakkında 25 3.2. Sanata Yönelik Tutum ile İlgili Yapılan Çalışmalar 28 BÖLÜM IV: YÖNTEM 31 4.1. Araştırma Modeli 31 4.2. Örneklem 31 4.2.1. Örneklem Profili 32 4.3. Veri Toplama Araçları 34 4.3.1 Matematik Başarı Sınavı 34 4.3.2. Sanata Karşı Tutum Ölçeği (SKTÖ) 35 4.3.3. Demografik Bilgi Formu 36 4.3.4. Yansıtıcı Öğrenci Günlükleri 36 4.4. Uygulama Süreci 37 4.5. Araştırmacının Rolü 38 4.6. Verilerin Analizi 38 BÖLÜM V: BULGULAR 40 5.1. Birinci Alt Probleme Ait Bulgular 40 5.1.1. Matematik başarısı ön test puanlarının incelenmesi 40 5.1.2. Sanat temalı matematik etkinlikleri ile öğretimin matematik başarısı üzerine etkisinin incelenmesi 41 5.1.3. Meb ders kitabına uygun olarak gerçekleştirilen öğretimin matematik başarısı üzerine etkisinin incelenmesi 42 5.1.4. Matematik başarısı son test puanlarının incelenmesi 43 5.2. İkinci Alt Probleme Ait Bulgular 44 5.2.1. SKTÖ ön test puanlarının incelenmesi 44 5.2.2. Sanat temalı matematik etkinlikleri ile öğretimin öğrencilerin sanata yönelik tutumları üzerine etkisinin incelenmesi 45 5.2.3. Meb ders kitabına uygun olarak gerçekleştirilen öğretimin öğrencilerin sanata yönelik tutumları üzerine etkisinin incelenmesi 46 5.2.4. SKTÖ son test puanlarının incelenmesi 46 5.3. Üçüncü Alt Probleme Ait Bulgular 47 5.4. Dördüncü Alt Probleme Ait Bulgular 48 5.4.1. İlgilenilen Sanat Dalları 49 5.4.1.1. Sanat dalı ilgilenme değişkeninin öğrencilerin matematik başarıları üzerine etkisinin incelenmesi 50 5.4.1.2. Sanat dalı ilgilenme değişkeninin öğrencilerin sanata yönelik tutumları üzerine etkisinin incelenmesi 51 5.4.2. Çalınan Enstrüman Türü 52 5.4.2.1. Enstrüman çalma değişkeninin öğrencilerin matematik başarıları üzerine etkisinin incelenmesi 54 5.4.2.2. Enstrüman çalma değişkeninin öğrencilerin sanata yönelik tutumları üzerine etkisinin incelenmesi 55 5.4.3. Sanatsal Etkinlikler ile İlgilenme 57 5.4.3.1. Sanatsal etkinliklere katılma isteği değişkeninin öğrencilerin matematik başarıları üzerine etkisinin incelenmesi 58 5.4.3.2. Sanatsal etkinliklere katılma isteği değişkeninin öğrencilerin sanata yönelik tutumları üzerine etkisinin incelenmesi 60 5.5. Beşinci Alt Probleme Ait Bulgular 61 5.5.1. Günlüklerden Elde Edilen Bulgular 61 5.5.1.1. Öğrencilerin ders hakkındaki görüşleri 61 5.5.1.2. Öğrencilerin dersin öğreticilik seviyesi hakkındaki görüşleri 63 5.5.1.3. Öğrencilerin en çok ilgisini çeken bölüm hakkındaki görüşleri 65 5.5.1.4. Öğrencilerin dersin katkısı hakkındaki görüşleri 67 5.5.1.5. Öğrencilerin dersi önceki dersler ile kıyaslaması hakkındaki görüşleri 70 5.5.2. Araştırmacı Gözlemlerinden Elde Edilen Bulgular 72 5.5.2.1. Yaratıcılık açısından sürecin değerlendirilmesi 72 5.5.2.2. Derse katılım açısından sürecin değerlendirilmesi 74 BÖLÜM VI: SONUÇ 76 6.1. Yargı 76 6.2. Tartışma 81 6.3. Öneriler 84 6.3.1. Araştırmacılara Yönelik Öneriler 84 6.3.2. Uygulayıcılara Yönelik Öneriler 84 6.3.3. Ders Kitabı Yazarlarına Yönelik Öneriler 85 KAYNAKLAR 86 EKLER 94 EK 1. Sanata Karşı Tutum Ölçeği İzni 94 EK 2. Veli İzin Belgesi 95 EK 3. Sanata Karşı Tutum Ölçeği 96 EK 4. Demografik Bilgi Formu 97 EK 5. Yansıtıcı Günlük Formu 1 99 Yansıtıcı Günlük Formu 2 100 EK 6. Başarı Testleri 101 EK 7. Etkinlik Planları 109 -------------------- ABSTRACT In this study, it is aimed to examine the effect of mathematics teaching performed with various art themed mathematics activities on student mathematics achievement and attitude towards art and to determine students' views on teaching process. In addition, it is also aimed to determine whether the variables of dealing with an art branch, playing instruments and dealing with artistic activities have an effect on students' mathematics achievement and attitudes towards art. Mixed method and quasi-experimental research model was organized in accordance with the study; To investigate the effect of mathematics teaching enriched with art on students 'mathematics achievement and attitudes towards art, to determine the relationship between students' attitudes towards art and mathematics achievements, some demographic characteristics of students 'mathematics achievements and attitudes towards art and to determine students' views about teaching process. The sample of the study consisted of 52 students attending 5th grade in a state secondary school in Pendik district of Istanbul in 2017-2018 academic year. The universe of the study consists of 5th grade students. Research data were collected with the help of “Math Achievement Test”, “Attitude Scale for Art”, “Demographic Information Form” and “Reflective Student Diaries”. Analysis of the data obtained from the study was carried out with Shapiro normality test, percentage-frequency calculation, parametric dependent / independent sample t and ANOVA tests, and nonparametric Mann Whitney U, Wilcoxon Sign and Kruskal Wallis H tests. The findings of the study are as follows: A significant difference was found between the mathematics achievement scores of the students in the experimental group who were enriched with art teaching mathematics before and after the experiment. It was observed that there was a relationship between the attitudes of the students in the experimental group towards the art after the experiment and their mathematics achievement. Significant differences were found between the mathematics achievement of the students in terms of being interested in any branch of art. There was no significant difference between pre and post-experiment mathematics achievement scores of the students in the control group who were teaching in accordance with the Meb textbook. Similarly, there was no statistical difference in the attitudes of the students in the experimental and control groups towards the art before and after the experiment. There was no relationship between the attitudes of the students in the control group towards the art after the experiment and their mathematics achievement. Significant differences were found between the attitudes of students towards mathematics and art in terms of being interested in any art branch. No significant difference was found between students' mathematics achievement and their attitudes towards art in terms of playing any instrument. It was determined that students 'interest in participating in artistic activities had no effect on students' mathematics achievement and attitudes towards art.