Körfez şehir coğrafyası


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Suat Yassı

Danışman: NURİYE GARİPAĞAOĞLU

Özet:

Körfez şehri, Marmara Bölgesinde Kocaeli iline bağlı altı ilçe merkezinden biri olup, 2000 sayımına göre ilçe nüfusu 105,816'dır. İlçe merkezinin nüfusu ise 83,174'tür. 15 adet köyü, 11 adet mahallesi ve 865 adet cadde ve sokağı vardır. 395 km2 yüzölçümüne sahip olan Körfez, genelde dağlık, engebeli bir araziye sahiptir. Birinci derecede deprem kuşağı üzerinde bulunmakta olup, Akdeniz iklim özelliği taşımaktadır. Yıllık ortalama sıcaklık 14,5 derece olan gölgenin denize 13,500 metre kıyısı vardır. Çok eski bir tarihe sahip olan Körfez şehri, tarih içerisinde Brunga, Grünge, Brunca, Satryas gibi isimler taşıdıktan sonra 1420 yılında Türklerin eline geçmesiyle "yarım kalmış konut yerlerinde oluşmasından dolayı" Yarımca ismini almıştır. Bölgeye sanayi gelene kadar uğraş olarak meyve ve sebze üretimi yapan yöre halkı, 1959'larda başlayan hızlı sanayileşmenin sonucu geçim kaynağını bu alana kaydırmıştır. Artık Körfez şehri kirazıyla ve sanayisiyle tanınır hale gelmiştir. Sanayileşmeye bağlı olarak şimdilerde kiraz üretimi Yukarı Yarımca'nın dağlık bölgelerine kaymıştır. Toprak, hava ve su ulaşımının uygunluğu endüstriyel alanda gelişmenin nedenleri olmuş, bunun sonucunda kırsal, durgun yaşamdan hızlı, planlı bir şehirleşmeye gidilmiştir. Körfezden TEM Otoyolu, D-100 Karayolu ve demiryolu geçmektedir. Deniz ulaşımı da bulunmaktadır. Ayrıca Sabiha Gökçen Havalimanı'na da yakın konumdadır. Körfez, Marmara Bölgesi'nin İstanbul'dan başlayıp Adapazarı'na kadar uzanan sanayi kuşağının üzerinde bulunur. Türkiye'nin en büyük sanayi tesislerinin bir kaçını da barındıran Körfez'de, Tüpraş ve Petkim gibi dev tesisler ile Yarımca Porselen, İgsaş, Habaş, Marmara Tersanesi, gübre fabrikaları, Hereke Yünlü Sanayii, Nuh Çimento vb. fabrikalar bulunmaktadır. Bu tesislerin ülke ekonomisine katkıları büyüktür. Geçen bin yıl içinde bölge Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde bulunması nedeniyle, 34 adet büyük çaplı depreme maruz kalmıştır. Şehir, 17 ağustos 1999 depreminde büyük zarar görmüştür. 1974 bina, 7607 daire ve 1754 iş yeri az, orta ve ağır derecede hasara uğramıştır. Hasarın en fazla görüldüğü yerler Güney, Fatih ve Esentepe gibi yumuşak zemine sahip mahallelerdir. Bu mahallelerin diğer bölgelerden daha fazla zarar görmesini nedeni eski nehir yatakları üzerinde bulunan daha alüvyonlu toprak yapısına sahip olmalarıdır. Bölgenin toprak yapısı 20 metre derinliğe kadar kumlu, alüvyonlu ve killi bir rejim gösterir. Sanayi tesislerinin meydana getirdiği kirlilik (su, hava, toprak ve görsel) şehrin diğer önemli bir sorunudur. Bu sorunların çözülmesi için gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Çünkü İzmit Körfezi'ndeki kirlilik giderek artmakta ve bölgeyi tehdit etmektedir. Körfez is one of the six districts of Kocaeli province, and according to the census of 2000 the population of the district is 105,816 people. The population at the center of the city is 83,174. It contains 15 villages, 11 quarters with 865 mainroads and streets. Körfez has an uneven, hilly landscape and covers an area of 395 km2. It is located in a seismically active part of the world, and is surrounded by active faults. Meditterranean type of climate prevails throughout the district. The mean annual temperature is 14.5 C and it has a coast line of 13.5km. in length. The city which has a very long history was formerly known as Brunca, Grunge, and Satyras. After it fell to the Turks it was renamed Yarımca in 1420, as it was composed of unfinished residences. On the 27th of May in 1960, a municipality was established and it became a district center under the name Körfez. Before industrialization, fruit and vegetable farming was very common. As a result of rapid industrialization that began in 1959, people in Körfez mainly made their living on industry. It is now famous both for its industry and cherries. Due to industrialization, cherry farming was moved out to the hilly lands of Yukarı Yarımca. The suitability of resources (soil, air and transportation) helped the industrial development and as a result of this, there has been a rapid, planned urbanization from rural, still life in Yarımca. Major industry is fueled by TEM Motorway, D-100 Highway and passes through the city. The city is located near Sabiha Gökçen airport. With its available coast line, a seaport was also built. Körfez is located in an industry zone started from İstanbul to Adapazarı in Marmara Region. It has some of the biggest industrial facilities of Turkey: For instance the huge facilities like Tüpraş and and Petkim, Yarımca Porselen, İgsaş, Habaş, Marmara Dockyard, fertilizer factories, Hereke Yünlü Sanayi, Nuh Çimento etc. These factories have a great impact on the countries country's economy. During the last millennium 34 damaging earthquakes struck the area due to the fact that it has been located on the North Anatolian fault . The city was heavily damaged in the big earhquake that occurred on the 17th August, 1999. An estimated 1974 buildings, 7607 flats, 1754 offices were damaged. The destruction along the area was confined to regions with soft soil like Güney, Fatih and Esentepe. The reason is that those quarters compared to other areas have more alluvial, including old river beds. Soil borings in the area consistently showed sand, silty sand, and clay at depths up to and in excess of 20 m. The pollution (air, sea, noise and visual) that the industrial facilities have been causing is another concern for the city, and some urgent measures have to be taken. Since the pollution in Izmit Bay is increasing and has become a threat for the area.