Trimethoprim'in anyonik yüzey aktif maddelerle etkileşiminin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Temel Eczacılık Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEBAHAT ASLAN

Danışman: SİNEM GÖKTÜRK

Özet:

1. Bu çalışmanın amacı, katyonik yapıda bir ilaç etken maddesi olan Trimethoprim (2,4-diamino-5-(3′,4′,5′-trimethoxybenzylpyrimidine; TMP’in baş grupları aynı hidrofobik grupları farklı anyonik YAM’ler; Sodyumoktil sülfat (C8SO4Na), Sodyumdesil sülfat (C10SO4Na), Sodyumlauril sülfat (C12SO4Na) ve Sodyumtetradesil sülfat (C14SO4Na) ile etkileşimlerini incelemektir. TMP’nin hidrofobisitesi farklı anyonik mikro-ortamlarda etkileşim mekanizması, YAM’lerin geniş derişim aralığında, spektrofotometrik, iletkenlik ve yüzey gerilim ölçümleri ile araştırıldı. TMP’nin YAM’lerle etkileşiminin derecesi spektrofotometrik ölçümler ve Benesi-Hildebrand yaklaşımı ile hesaplanan bağlanma sabitleri (Kb) ile karşılaştırıldı. Spektrofotometrik ölçümlerle birlikte yürütülen yüzey gerilim ölçümleri ile TMP’nin YAM’lerle etkileşim mekanizması ve misele bağlandığı yer ile ilgili aydınlatıcı bilgiler sağlandı. YAM’lerin TMP varlığında ara-yüzeylerinde gözlemlenen değişimler Gibbs Adsorpsiyon İzotermi ile değerlendirildi. İletkenlik ölçümleri ile misellerin iyonlaşma dereceleri sulu ortamda ve TMP varlığında hesaplanarak, TMP’nin YAM çözeltilerinin elektriksel özelliklerine etkileri araştırıldı. Ayrıca TMP’nin anyonik YAM’lerin KMD’lerine etkisi spektrofotometrik, iletkenlik ve yüzey gerilim ölçümleriyle tayin edilerek karşılaştırıldı. TMP’nin anyonik YAM’lerin KMD’lerini hidrofobiklik sırasına paralel bir biçimde azalttığı bulundu. Üç farklı yöntemle yürütülen bu çalışma ile TMP’nin farklı hidrofobikliğe sahip anyonik YAM’lerle baskın elektrostatik etkileşimin yanısıra hidrofobik etkileşimin de büyük rol oynadığı ve bu etkileşimlerin C14SO4Na>C12SO4Na> C10SO4Na>C8SO4Na sırasını izlediği görüldü. Anahtar Sözcükler: Bağlanma sabiti, iletkenlik, trimethoprim, yüzey gerilim, yüzey aktif madde. SUMMARY A Study on the Interactions of Trimethoprim with Anionic Surface Active Agents The aim of this work is to study the interaction between Trimethoprim, a cationic drug, (2,4-diamino-5-(3′,4′,5′-trimethoxybenzylpyrimidine; TMP) and anionic surfactants having the same polar but different hydrophobic groups such as Sodium octyl sulfate (C8SO4Na), Sodium decyl sulfate (C10SO4Na), Sodium lauryl sulfate (C12SO4Na) and Sodium tetradecyl sulfate (C14SO4Na). Conductivity, spectrophotometry and surface tension measurements have been carried out at 250C to study the interaction mechanism of Trimethoprim in wide range of different hydrophobic anionic microenvironments. The binding constants (Kb) and fraction of bound TMP to micelles were calculated by means of Benesi-Hildebrand Equation. The binding constants determined spectrophotometrically are also confirmed by the estimated surface properties of anionic surfactants employing the surface tension measurements. The influence of TMP on surface properties of anionic surfactants was evaluated using Gibbs Adsorption Isotherm and compared. Conductivity measurements of surfactants were also performed and determined the degree of micellar ionization in the absence and presence of TMP. Additionally, the effect of TMP on the CMC of anionic surfactants has been reported and compared using the different measurements. It was observed that the CMC values of anionic surfactants decreased in the presence of TMP has a direct relation between hydrophobicity of surfactants. The binding tendency of TMP to anionic micelles followed the order as; C14SO4Na>C12SO4Na>C10SO4Na>C8SO4Na. The results also showed that hydrophobic interaction plays a major role in binding process of TMP to anionic micelles besides electrostatic interactions. Key words: Binding constant, conductometry, surface active agent, surface tension, trimethoprim.