Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sibel Akbulut Selçuk
Danışman: SEBAHAT DENİZ
Özet:Gurbî, XVIII. yüzyılda yaşamış Divan edebiyatı şairlerimizdendir. Yenipazar/Bosna doğumlu Gurbî’nin gerçek adı Ahmet’tir. Bazı şiirlerinde mahlası yerine “Derviş Ahmed” şeklinde adını kullandığı da görülür. Tezkirelerde ve diğer kaynaklarda hakkında bir bilgiye rastlanmayan Gurbî’nin bilinen tek eseri, 1160/1747 yılında tamamlamış olduğu gayrı mürettep Divan’ıdır. Son dönem kaynaklarında şairin hayatına dair verilen bilgiler, bu Divan’dan elde edilmiştir. Gurbî’nin aruz vezniyle Klasik Türk şiiri tarzında yazdığı şiirlerin yanı sıra hece vezniyle Halk edebiyatı tarzında kaleme aldığı şiirleri de vardır. Birkaç şiiri ise ölçüsüzdür. Bektaşîliğe ve Nakşîbendiliğe intisap etmiş şairin şiirlerinde ağırlıklı olarak dinî-tasavvufî konular işlenir. THE SUMMARY Gurbî is one of the Divan Literature poets who lived in the eighteenth century. He was born in Yenipazar-Bosnia, and his real name was Ahmet. “Derviş Ahmed” is seen instead of his pen name in some of his poems. There is no particular information found in any tezkire1 or other resources regarding Gurbî. İt was this orderly work of Divan which was only known and completed in 1160/1747 by Gurbî . The information that is found in recent resources is gathered from this Divan2. Gurbî has got poems of Classical Turkish poetry in aruz3 measure, and also poems of Folk Literature which were written in syllable measure. His several poems are, however, without any measure. Gurbî, who affiliated himself to Bektaşî and Nakşibendî sects, took Islamic mysticism and religion as his main subjects. 1 The works that consist of the period’s artist’s biography and sample of their works. 2 The compilation of the artist’s poems. 3 A measure system in Classical Turkish Poetry. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ.......................................................................................................................................III ...........................................................................................................................................V KISALTMALAR......................................................................................................................VII GİRİŞ............................................................................................................................................1 I . BÖLÜM GURBÎ HAYATI, ESERİ ve EDEBÎ ŞAHSİYETİ I. Hayatı...................................................................................................................................8 1. Doğum yeri, tarihi ve ailesi...........................................................................................8 2. Mahlası..........................................................................................................................9 3. Tahsili..........................................................................................................................10 4. Ölümü..........................................................................................................................10 5. Şahsiyeti......................................................................................................................11 II. Eseri .................................................................................................................................11 1. Şekil Özellikleri..........................................................................................................12 2. Dil ve Üslûp Özellikleri..............................................................................................25 3. Muhteva Özellikleri...................................................................................................29 III. Edebî Şahsiyeti................................................................................................................48 V. Klâsik Türk Edebiyatındaki Yeri ve Önemi....................................................................57 SONUÇ.....................................................................................................................................58 II. BÖLÜM GURBÎ DİVANI NÜSHANIN TANITIMI VE METNİN KURULMASINDA TAKİP EDİLEN YOL I. Nüshanın Tanıtımı..............................................................................................................61 II. Metnin Kurulmasında Takip Edilen Usuller......................................................................62 A. Türkçe Bazı Ekler ve Kelimelerin İmlası......................................................................62 1.Ekler..............................................................................................................................62 2. Kelimeler......................................................................................................................65 B. Arapça ve Farsça Bazı Ek, Kelime ve Terkiplerin İmlası.............................................66 1. Eklerin İmlası...............................................................................................................66 2. Kelimelerin İmlası........................................................................................................67 3. Terkipler.......................................................................................................................68 C. Teknik Özellikler...........................................................................................................68 III. BÖLÜM GURBÎ DİVANI (METİN) MANZUMELER........................................................................................................................72 EK.............................................................................................................................................230 BİBLİYOGRAFYA.................................................................................................................240 ÖZGEÇMİŞ………………………………………………………………………………….242