Akademik Veri Yönetim Sistemi
VI th INTERNATIONAL EURASIANEDUCATIONAL RESEARCH CONGRESS, Ankara, Türkiye, 19 - 22 Haziran 2019, ss.2496-2526
Bu çalışmada, 6-18 yaş arası zihin yetersizliği gösteren çocukların ebeveynlerinin, ebeveynlik rolüne ilişkin kendilik algıları ile bütünleyici umut düzeyleri ve çok boyutlu algılanan sosyal destek puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ayrıca ebeveynlerin ebeveynlik rolüne ilişkin kendilik algılarının çeşitli değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesi de amaçlanmıştır.
Araştırmanın amacına yönelik aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:
1) Ebeveynlerin, bütünleyici umut düzeyi ve çok boyutlu algılanan sosyal destek puanları, ebeveynlik rolüne ilişkin kendilik algısı puanlarını anlamlı olarak yordamakta mıdır?
2) Ebeveynlerin, ebeveynlik rolüne ilişkin kendilik algısı ölçeğinin toplam puan ve alt boyutu puanları demografik değişkenlere göre farklılaşmakta mıdır?
3) Ebeveynlerin, bütünleyici umut düzeyi ölçeğinin toplam puan ve alt boyut puanları demografik değişkenlere göre farklılaşmakta mıdır?
4) Ebeveynlerin, çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin toplam puan ve alt boyut puanları demografik değişkenlere göre farklılaşmakta mıdır?
Araştırmanın çalışma grubunu 6-18 yaş aralığında zihin yetersizliği gösteren çocukları olan 98’i anne, 77’si baba olmak üzere toplamda 175 ebeveyn oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, kişisel bilgi formu, Ebeveynlik Rolüne İlişkin Kendilik Algısı Ölçeği (ERKA), Bütünleyici Umut Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemi olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın birinci amacına yönelik analiz sonuçlarına bakıldığında; ERKA Ölçeği rol doyumu alt boyutu ile Bütünleyici Umut Ölçeği alt boyutlarından güven/inanç ve olumlu gelecek oryantasyonu arasında pozitif yönlü bir ilişki; ERKA Ölçeği alt boyutlarından yatırım algısı ile Bütünleyici Umut Ölçeği alt boyutlarından güven/inanç ve olumlu gelecek oryantasyonu ile negatif yönlü anlamlı, perspektif yoksunluğu ile pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca ERKA Ölçeği alt boyutlarından yeterlilik, rol doyumu ve yatırım ile Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği alt boyutları arasında bir ilişki bulunamamıştır. ERKA Ölçeği rol dengelemesi alt boyutunun ise Bütünleyici Umut Düzeyi alt boyutlarından sosyal ilişkiler/bireysel değer, güven/inanç, olumlu gelecek oryantasyonu ile pozitif yönlü, perspektif yoksunluğu ile negatif yönlü ilişki içinde olduğu görülmüştür. Olumlu gelecek oryantasyonu ve perspektif yoksunluğunun ise ERKA Ölçeği rol dengelemesi alt boyutunun anlamlı yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca rol dengelemesinin Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği aile alt boyutu ile pozitif yönlü bir ilişki içinde olduğu da çıkan sonuçlar arasındadır. Araştırmanın sonuçlarından yola çıkarak alanda çalışan araştırmacılara farklı yetersizlik türleri ve yaş aralıkları olan çocuğa sahip ebeveynlerle çalışmaları önerilebilir. Uygulayıcılara ise zihin yetersizliği olan çocukla yapılan çalışmaların etkili ve genelebilir olması için ebeveynlerini de çocuklarının eğitim hayatına dâhil etmeleri önerilmektedir. Özellikle alanda çalışan uygulayıcıların bu anlamda ebeveynlere yönelik çalışmaları artırması yararlı olabilir.