Johann Wolfgang von Goethe'nin Çeviri Yaklaşımı ve Çeviri Amacı


Creative Commons License

Demirkıvıran S.

KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, cilt.2022, sa.14, ss.209-237, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 2022 Sayı: 14
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.46250/kulturder.1138855
  • Dergi Adı: KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
  • Derginin Tarandığı İndeksler: MLA - Modern Language Association Database
  • Sayfa Sayıları: ss.209-237
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Johann Wolfgang von Goethe, her ne kadar yazar ve şair kimliği ile ön plana çıksa da çeviri sorunsalları ile de ilgilenmiş ve çeviri çalışmalarını oldukça ciddiye almış bir kişiliktir. Goethe’nin farklı zamanlarda ve bir o kadar farklı bağlamlarda çeviri ile ilgili çokça söylemi bulunur: bunları bazen eğitici mısralar, bazen özlü sözler, bazen de bilgilendirici derlemeler şeklinde okuruna aktarmıştır; dahası bu söylemleri bazen çevirmen, bazen erek okur, bazen de şair olarak ifade etmiştir. Bu çalışmada Goet-he’nin çeşitli söylemlerinden ve kimliklerinden yola çıkarak onun çeviri anlayışı ve çevirileriyle hedefledikleri saptanmıştır; bunu yaparken Goethe’nin yakın dostları Heinrich von Diez ve Joseph von Hammer-Purgstall tarafından başlatılan çeviri tar-tışmaları göz ardı edilmemelidir; zira Goethe’nin söylemlerinin oluşumunda ve yo-rumlanmasında önemli bir rol oynadıkları söylenebilir. Çalışmada ayrıca Goethe’nin (çeviri) eserleri ile yabancıyı ve yabancı fenomenleri nasıl ele aldığı, çevirileri ile ne amaçladığı ve erek okura ne tür bir aktarım sağladığı örnekleriyle açıklanmış, bu doğrultuda Goethe’nin yabancı edebiyata yaklaşımı ve dil çalışmalarına da yer ve-rilmiştir. Böylelikle Goethe’nin çeviri anlayışıyla birlikte çeviri amaçlarına bir parça daha yaklaşmak mümkün olmuştur. Tüm bu saptamalar ışığında Goethe’nin bilinen üç çeviri türü: düz nesir çevirisi, parodi çevirisi ve isimlendirmediği “Üçüncü Devir Çevirisi” ele alınacak olup, Goethe’nin bizlere tam anlamıyla ne aktarmak istediği irdelenmiştir.

Goethe, although known as a writer and poet, was also interested in the questions of translation and took the translation very seriously. Goethe had many discourses on translation at different times and in different contexts: sometimes he conveyed them to his readers in the form of educational verses, sometimes in the form of aph-orisms, sometimes in the form of informative reviews; moreover, he expressed these discourses sometimes as a translator, sometimes as a target reader, sometimes as a poet. In this study, based on Goethe's various discourses and identities, his con-ception of translation and what he aimed to achieve through translations will be analyzed. In doing so, the translation debates initiated by Goethe's close friends Heinrich von Diez and Joseph von Hammer-Purgstall should not be ignored, since it can be said that they had an important role in the formation and interpretation of Goethe's discourses. The study will also explain with examples how Goethe's (translated) writings deal with foreign and alien phenomena, what he aims at and how he conveys them to the target reader, thus Goethe's approach to foreign litera-ture and language studies will be included. In this way, Goethe's understanding and aims of translation will be evaluated in detail. In the light of all these determina-tions, Goethe's three known types of translation, namely prose translation, parodis-tic translation and the “Third Epoch Translation”, which he did not name, will be discussed in order to analyze what exactly Goethe wanted to convey to us.