Akademik Veri Yönetim Sistemi
XI. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Bursa, Türkiye, 17 - 19 Eylül 2025, ss.141, (Özet Bildiri)
Mevcut literatürde suç ve sapma olguları, biyolojik, psikolojik ve sosyolojik temelli kuramlar olmak üzere üç ana başlık altında ele alınmaktadır; biyolojik kuramlar, suç ve sapma davranışlarını genetik yatkınlıklar, nörolojik yapılar ve biyokimyasal etkenlerle açıklamaya çalışırken; psikolojik yaklaşımlar bireyin kişilik özellikleri, öz-denetim düzeyi ve öğrenme gibi süreçlere odaklanmaktadır. Sosyolojik kuramlar ise suç ve sapmayı birey-toplum ilişkisi, iktidar, eşitsizlik, toplumsal etiketleme gibi farklı düzlemlerde ele almaktadır. Bu kuramsal çeşitliliğe rağmen, literatürde çalışmaların zaman içindeki yönelimleri, tematik yoğunlukları, öne çıkan kuramsal çerçeve ve anahtar kelimeler, disiplinler arası dağılımları ile ihmal edilen başlıkların sistematik ve bütüncül analizleri sınırlıdır. Nicel derleme yöntemlerinden biri olan bibliyometrik analizin kullanıldığı bu çalışma, suç ve sapma literatürünün disiplinler arası bağlamda bilimsel haritalandırmasını sunmayı hedeflemektedir. Bu amaçla, Scopus veri tabanında, makale başlığı, özet ve anahtar kelime seçeneklerinde, “crime” ve “deviance” kavramları ile arama sorgusu yapılmış ve 922 makaleye ulaşılmıştır. Çalışmada diğer akademik çalışmalar dışlanmış sadece araştırma makaleleri değerlendirmeye alınmıştır. Diğer taraftan, dahil etme ve dışlama kriterlerinin uygulanmasıyla birlikte çalışma örneklemi için 875 makale kabul edilmiş ve bulgular bu makaleler temelinde yorumlanmıştır. Veriler, R Studio programı ile ayıklanmış ve ertesinde analizin gerçekleştirilmesi için yine R programlama dili tabanlı Biblioshiny paketinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular, örneklem hakkında istatistiksel verilerin, en çok atıf alan yazar, kurum, bilimsel dergi ve ülkelerin açıklandığı betimsel analiz ve ortak yazarlık ve literatürün kavramsal, entelektüel ve sosyal yapısının sunulduğu bilimsel haritalandırma başlıkları altında tartışılmıştır. Veriler ışığında, suç ve sapma literatüründeki yayın sayısının, 2007 yılından bu yana kademeli olarak arttığı saptanmıştır. Öte yandan tematik değişim incelendiğinde, literatürün zaman içerisinde saldırganlık, psikopati ve anomi kavramlarından uzaklaşarak, yolsuzluk, siber suç, cinsel suç, ergen suçluluğu ve anti-sosyal davranış kavramlarına yöneldiği görülmüştür. Literatürün ağırlıklı olarak: (1) siber suç, beyaz yaka suçluluğu ve anti-sosyal davranışlar; (2) kültürel kriminoloji, toplumsal cinsiyet ve şiddet; (3) psikopati, adli psikiyatri ve pedofili başlıklarında kümelendiği belirlenmiştir.