İkat Dokuma Sanatı "Rezerve Boyama Tekniği" Üzerine Değerlendirme


Creative Commons License

Tüm Cebeci D.

2 th. International Communication And Art Symposium, İstanbul, Türkiye, 18 Haziran 2022, ss.67-80

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.67-80
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

 Rezerve boyama teknikleri arasında ipliklere çeşitli uygulamalarla oluşturulan ikat dokumacılığı, geçmişten günümüze önemini koruyarak gelen, evrensel nitelikte sanatsal bir tarih kaynağıdır. Dünyada birçok kültürde uygulanan ikat, bazı bölgelerde farklı isimlendirilmekle birlikte teknik olarak benzer bir yapı göstermektedir. İkat terimi, dokuma öncesindeki ipliklerin istenilen desen doğrultusunda rezerve edilmesi ve ardından boyama işlemlerinin yapılması anlamında uygulanan bir boyam tekniğidir. Orta Asya, Hindistan ve Güneydoğu Asya gibi bölgelerde bu teknikler uygulanmaktadır. 

İkat işlemi, iplerin gruplar halinde bağlanarak (atkı, çözgü) veya kaplama maddesi ile rezerve edilerek boyama uygulamalarının yapılması işlemidir. Boyama sonrası rezerve noktalarının açılması veya kapatma maddelerinin uzaklaştırılması ile dokuma işlemi için ön hazırlık tamamlanmış olmaktadır. Dokuma işlemi bittikten sonra rezerve alanlar incelendiğinde dokuma yüzeylerinde kendine has hareli yapısı ile kendine has desen özelliklerinin oluşturulduğu görülmektedir. Bu bildiride amaç ikat sanatında orijinal eserler üzerinden teknik uygulamalarının araştırılmasıdır. Araştırmanın yönteminde nitel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama modeli kullanılmıştır. İkat dokumacılığı ile igili terimler, üretim teknikleri, yüzey kompozisyon özellikleri, Türkiye ve Dünyada uygulanan örnekler araştırılmıştır. Bu kapsamda farklı kültürlerde yüzyıllardır uygulanmakta olan çalışmalar incelenerek değerlendirilmiştir. 


Anahtar Kelimeler: İkat, Dokuma Sanatı, Rezerve Boyama 


 Among the reserve dyeing techniques, ikat weaving, which is created with various applications to yarns, is a universal source of artistic history that has preserved its importance from the past to the present. The ikat, which is practiced in many cultures around the world, is technically similar, although it is named differently in some regions. The term ikat is a dyeing technique applied in the sense of reserving the yarns in line with the desired pattern before weaving and then performing the dyeing processes. These techniques are practiced in regions such as Central Asia, India and Southeast Asia. 

The ikat process is the process of dyeing applications by binding the threads in groups (weft, warp) or by reserving with a coating material. The preliminary preparation for the weaving process is completed by opening the reserve points after dyeing or removing the closing materials. When the reserved areas are examined after the weaving process is completed, it is seen that unique pattern features are created on the weaving surfaces with its unique moire structure. The aim of this paper is to investigate the technical applications of the original works in the art of ikat. In the method of the research, the scanning model, which is one of the qualitative research methods, was used. Terms related to Ikat weaving, production techniques, surface composition properties, examples applied in Turkey and the world were investigated. In this context, studies that have been applied for centuries in different cultures have been examined and evaluated. 

Keywords: Ikat, The Art of Weaving, Reserve Dyeing