1. Oymak, A., Parmaksız, A., Korkmaz, E. 2022. Phylogenetıc Analysıs Of Barbus And Lucıobarbus Specıes Lıvıng In The Euphr International Conference on Contemporary Scientific Studies, Bayrut, Lübnan, 3 - 04 Mart 2022, ss.1
Fırat Nehir sistemlerinde yaşayan balık türleri; kirlilik,
balıkçılık, istilacı türlerin baskınlığı ve kentsel genişleme gibi insan
baskısından dolayı tehdit altında olup yerli türlerin birey sayısının
azalmasına neden olmaktadır. Bu türlerin başında da ekonomik
önemi yüksek olan Barbus ve Luciobarbus cinslerine ait türler gelmektedir.
Bu türlere
ait popülasyonların devamlılığının sağlanması hem biyoçeşitlilik açısından hem
de ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Bu yüzden öncelikle mevcut türlerin
tanımlanması ve genetik yapılarının ortaya konulması gerekmektedir. Bu çalışmada Fırat Nehir sistemlerinde yaşayan
Luciobarbus ve Barbus cinslerine ait türlerin mtDNA cyt b gen dizileri ile filogenetik
analizinin yapılması amaçlanmıştır. Çalışmada materyal olarak kullanılan balık
örnekleri, Fırat nehir sistemine ait farklı lokalitelerden avlanan 5 türe ait
17 bireyden oluşmaktadır. Örneklerin morfolojik bakımdan tür tanımlamaları
yapılmıştır. Buna göre türlerin; Luciobarbus
xanthopterus, Luciobarbus kersin, Luciobarbus esocinus, Barbus lacerta ve Arabibarbus grypus olduğu tespit edilmiştir.
Daha sonra Total DNA izolasyonu
balıkların kas dokusundan Ticari Kit kullanılarak yapılmıştır. İzolasyon sonucu
elde edilen DNA’lar cyt b gen bölgesinin çoğaltılması için spesifik primerler
kullanılarak PCR aşaması uygulanmıştır. Elde edilen PCR ürünleri ticari bir firmaya
gönderilerek 3500 XL Genetic Analyzer cihazında dizi analizi yaptırılmıştır. mtDNA cyt b dizilerine
ait veriler bilgisayar programları kullanılarak değerlendirilip FASTA formatına
dönüştürülmüştür. Elde edilen Fasta formatındaki diziler hizalanmıştır. Türler
arasındaki filogenetik analizler Komşu birleştirme ağacı (Neighbor joining
tree) modeline göre MEGA X programında gerçekleştirilmiş ve filogenetik ağaç
oluşturulmuştur. Analiz sonuçlarına göre A. grypus türünün diğer türlerden farklı olarak ayrı bir dal üzerinde konumladığı
tespit edilmiştir. Barbus lacerta
türü ise Luciobarbus türlerine daha yakın konumlanmıştır. Luciobarbus türleri
ise tür düzeyinde ayrı dallar üzerinde bulunmuşlardır. Sonuç olarak çalışılan
tüm türlerin mtDNA cyt b gen dizileri kullanılarak tür düzeyinde ayrımları net
bir şekilde ortaya konulmuştur. Daha sonra yapılacak çalışmalarda bu türlere
ait popülasyonların genetik özelliklerinin belirlenip koruma çalışmalarının
popülasyon düzeyinde yapılması önerilmektedir.