Akademik Veri Yönetim Sistemi
THE JOURNAL OF ACADEMIC SOCIAL SCIENCE STUDIES, cilt.10, sa.63, ss.373-381, 2017 (Hakemli Dergi)
1942'de iktidardaki Cumhuriyet Halk Partisi tarafından çıkartılan "Varlık Vergisi",
II. Dünya Savaşı koşullarında, zorda kalan ülkenin ekonomik açıdan rahatlaması
amaçlanarak çıkarılmış olmasına rağmen, bu kanunun içeriği ve uygulanışı sonrasında
gelişen olumsuzluklar, CHP’nin ağır şekilde eleştirilmesine yol açmıştır. CHP’nin sadece
gayrimüslimlere değil, aynı zamanda Müslümanlara da uyguladığı bu vergi, tahsil
edilmesindeki oransal adaletsizlik ve vergisini ödeyemeyen gayrimüslimlerin sürgüne
yollanması sebebiyle huzursuzluklara sebep olmuş, vergi kararını alanlar ve kararın uygulayıcıları
gerek yurt içinden gerekse yurt dışından ağır eleştiriler almışlardır. Varlık
vergisi, sadece gayrimüslim azınlıklar ve Halk Partisi’ne karşı olan kesim tarafından değil,
Parti’nin içinde görev alan partililer ve parti taraftarları tarafından da yoğun eleştirilere
maruz kalmıştır. Savaş dönemindeki zor yaşam koşullarıyla birlikte bu verginin getirdiği
adaletsizlikler, halkı CHP’den uzaklaşmaya itmiş ve ileride kurulacak olan Demokrat
Parti’ye iktidara giden yolu açmıştır. DP’yi vergiden zarar görmüş olan gayri
Müslimlerin yanı sıra, bu vergiyi ödemek zorunda kalan varlıklı Müslüman vatandaşlar
da destekleyince, CHP’nin iktidarı kaybetmesi kaçınılmaz olmuştur. Bu araştırmanın
amacı varlık vergisinin DP’nin iktidara yürüyüşüne etkisi, uygulanışındaki aksaklıklar
ve bu aksaklıkların partinin seçim politikalarında kullanılmasını incelemektir. Bu bağlamda,
Verginin DP’nin iktidara gelmesinde önemli bir araç olduğu gözlenmiştir. Araştırmanın
araçlarını döneme ait resmî gazete, hatıratlar, konuyla ilgili yazılmış kitaplar ve
güncel gazetelerde çıkan haberler oluşturmaktadır.
The capital tax, which was enacted in 1942 by the Republican People’s Party in
the power, was issued to relieve the economically disadvantaged state of the World War
II. Nevertheless, the content of this law and the negativities that have developed after its
implementation have caused the RPP to be criticized severely. This tax, which the RPP
applied not only to the non-Muslims but also to the Muslims, caused unrest because of
the proportional injustice of the collection and the non-Muslims who were unable to pay
the tax and those who took the tax decision and enforcement officers of the decision got
not only domestic criticism but also criticism from abroad. The wealth tax has been subjected
to intense criticism not only by non-Muslim minorities and the RPP, but also by
the Party's party members and party supporters. Along with the difficult living conditions
during the war, this injustice brought the people away from the RPP and opened
the way to the ruling Democrat Party. When DP was supported by not only the nonmuslims
but also the wealthy Muslim citizens who had to pay the tax, it became inevitable
fort he RPP to lose power. Aim of this study is to examine the effects and usage of the
tax and its imperfections on DP 's electoral policies on the way to the DP's path to rule.
In this context, it was observed that the tax was a significant instrument in DP's coming
into power. The instruments of the study are official journals of the term, memoirs,
books written on this subject and related news on daily newspapers.