DEVLETLERARASI EKONOMİK İLİŞKİLERİ DÜZENLEYEN ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN POLİTİK EKONOMİSİ: DEVLETLER, ÇIKAR GRUPLARI VE ÖRGÜT BÜROKRASİSİ KISKACINDA KÜRESEL YÖNETİŞİM


Demir İ.

Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, cilt.15, sa.53, ss.1-35, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Uluslararası örgütlerin politik ekonomisi devletlerin ekonomik çıkarlarını optimize etmek için kurdukları uluslararası örgütlerin kuruluşunu, yapısını ve çıktılarını etkileyen ekonomik ve politik süreçlerin etkileşimini sistematik olarak izah etme çabasındadır.  Bu çalışma uluslararası politik ekonominin bir alt dalı olan uluslararası örgütlerin politik ekonomisi üzerine genel bir değerlendirme niteliğindedir. Amaç, bu alanda, geçmişten, günümüze önem arz eden sorular ve tartışmalar üzerinden disiplinin gelişimine ışık tutmak ve güncel konular hakkında bilgi vermektir. Çalışma disiplinin gelişimine paralel olarak üç temel konu üzerinde durmaktadır. Politik ekonomi ve uluslararası politik ekonomi kavramları üzerinden alanın çerçevesi çizildikten sonra devletler arası ekonomik ilişkileri düzenleyen uluslararası kurumların kuruluş nedenleri ve etkinlikleri üzerine yapılan paradigmatik tartışmalara değinilmektedir. Devletlerin neden uluslararası organizasyonlara katıldığı ve neden bu organizasyonların kurallarına uyduğunun kısa bir değerlendirmesini uluslararası örgütlerin yapısını ve dizaynını etkileyen faktörlerin irdelenmesi takip etmektedir. Makale ikinci aşamada, uluslararası kuruluşların kendilerini kuran devletlerden ne kadar bağımsız hareket edebilme kabiliyetine sahip oldukları sorusuna yanıt aramaktadır. Bu bağlamda çeşitli uluslararası ekonomik örgütlerin ürettiği politikaların arkasındaki siyasi etkiler üzerine yapılan tartışmalar incelemektedir.  Çıkar grupları ve örgüt bürokrasisinin kurumsal iş birliği süreçlerindeki rolü ve etkinlikleri çalışmanın üçüncü temel sorunsalını oluşturmaktadır. Bürokratik otonomi bağlmaında yerel aktörler, siyasetçiler ve uluslararası örgüt bürokrasisinin karşılıklı etkileşimini ve bunun sonucu meydana gelen çıktıları konu alan çalışmalar irdelenmektedir. 

Anahtar Kelimeler: Uluslararası İş Birliği, Kolektif Eylem Sorunları, Rasyonel Dizayn, Enformel Güç, Çıkar Grupları Ve Örgüt Bürokrasisi