Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, cilt.31,32, ss.41-63, 2021 (Hakemli Dergi)
On sekizinci yüzyıl Kuzey Ege Adalarındaki mala tasarruf hakkına dair Osmanlı bürokrasisine ait yazışmaların konu edildiği bu makalede, öncelikle Kuzey Ege Adalarının on sekizinci yüzyıldaki sosyo-ekonomik durumuna ilişkin genel seyir mevcut literatür üzerinden tespit edilecektir. Daha sonra Devlet Arşivleri Başkanlığında muhafaza edilen üç ayrı belgedeki vakalardan hareketle ve belgelerin içerdiği problemlerin eski hukukumuzdaki ele alınışı ışığında tasarruf hakkıyla ilgili ihtilaflar hakkında yorum yapılacaktır. Söz konusu belgelerden ilki, geliri Mekke ve Medine fakirlerine şart olan ve çift kira (icâreteyn) sözleşmesiyle tasarruf edilen Midilli’deki bir zeytin bahçesinin mutasarrıflarından öşür talep edilmesiyle ortaya çıkan ihtilafa ilişkindir. İkinci belgede, geliri Sakız’daki Mısırlızade İbrahim Paşa Camisi’ne şart olan ve yine çift kira sözleşmesiyle tasarruf edilen bir kasap dükkanının intikali iddiasıyla yüzyılın sonuna doğru ortaya çıkan uyuşmazlıktan bahsedilmektedir. Son belge ise aynı yıllarda Semadirek’te Kanuni Sultan Süleyman Vakfının gelir kaynaklarından olan mandıraların tasarruf hakkının ferağı akabinde yaşanan ihtilafı konu almaktadır.
In this article, in which I deal with the correspondence of the Ottoman bureaucracy regarding the eighteenth-century Northern Aegean Islands on the usufruct of waqf property, I will first make a brief summary of the socio-economic situation of the Northern Aegean Islands in the eighteenth century. Later, I will comment on the cases in three separate documents kept in the State Archives of Turkey which contain disputes regarding the usufruct of waqf property in the light of the Islamic law of waqf. The first of these documents is related to the dispute arising from the demand of ‘ushr(Islamic tithe) from the tenants of an olive garden in Lesbos, whose income was a waqf for the poor of Mecca and Medina and was used by the tenants with a double lease contract. The second document mentions the dispute that arose towards the end of the century, alleging the transfer of usufruct of a butcher shop, whose income was the waqf for the Mısırlızade İbrahim Paşa Mosque in Chios and was also used with a double lease contract. The last document deals with the dispute in Samothrace following the transfer of the usufruct of dairy farms, which were among the income sources of the Waqf of Suleiman The Lawgiver.