Akademik Veri Yönetim Sistemi
KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, sa.13, ss.224-250, 2022 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada, Gilbert Adair tarafından kaleme alınmış The Act of Roger Murgatroyd
isimli polisiye romanın Türkçe çevirisi betimleyici çeviri eleştirisi yaklaşımıyla ele
alınıp incelenmektedir. Söz konusu inceleme çerçevesinde, somut bir veri olan çeviri
ürününden hareketle erek metnin şekillenmesinde etkili çevirmen kararlarının nesnel
bir şekilde tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Makale dört bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde, çalışmanın yöntemi olarak betimleyici çeviri eleştirisi yaklaşımı
tanıtılmaktadır. Bu bölümdeki betimleyici yaklaşım, Gideon Toury’nin öne sürdüğü
normlar çerçevesinde ele alınmaktadır. İkinci bölümde, kaynak ve erek metinler
hakkında arka plan bilgisi sunulmaktadır. Üçüncü bölümde, bir yazın türü olarak
polisiye kurmaca ve çevirileri üzerine bilgi verilmektedir. Çalışmanın dördüncü bölümünde, bütünce için seçilen örnekler gruplandırılarak yorumlanmaktadır. Aynı
zamanda, çevirmen kararları tespit edilmektedir. Yapılan inceleme sonucunda, çevirmen tarafından normlar çerçevesinde genel olarak erek odaklı bir yaklaşımın benimsendiği, bununla birlikte çevirmen kararlarında metin boyunca birtakım tutarsızlıklar bulunduğu ortaya çıkmıştır. Erek kültür odaklı alınan kararların nicelik olarak
fazlaca oluşu, normlar ışığında kabul edilebilir bir çeviri yapıldığı sonucunu doğurmaktadır.
Anahtar Sözcükler: çeviri eleştirisi, betimleyici çeviri çalışmaları, çevirmen kararları,
polisiye roman çevirisi, kültürel çalışmalar.
This study discusses and analyses Turkish translation of the detective novel titled
The Act of Roger Murgatroyd written by Gilbert Adair by means of the descriptive
translation criticism approach. Within the framework of the analysis, the study aims
to determine the translatorial decisions, affecting the shaping of the target text,
objectively by taking the translation product as its starting point. The article consists
of four parts. The first part introduces descriptive translation criticism approach as the method of the current study. It deals with the descriptive approach within the
framework of the norms as proposed by Gideon Toury. The second part provides
background information on the source and the target texts. The third part introduces
detective fiction as a literary genre and its translations. The fourth part presents the
examples selected to be analysed for the corpus of the study in their respective
categories. This part also aims to reveal translatorial decisions. The results of the
analysis suggest that the translator has generally adopted a target-oriented approach within the framework of the norms; however, there have been several inconsistencies in the translatorial decisions throughout the text. The fact that the decisions taken based on the target culture are too many in terms of quantity leads to
the conclusion that an acceptable translation is made in the light of norms.
Keywords: translation criticism, descriptive translation studies, translatorial decisions, translation of detective novels, cultural studies.