Akademik Veri Yönetim Sistemi
Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlık Dergisi, sa.21, ss.5-25, 2021 (Hakemli Dergi)
Topkapı Sarayı Mukaddes Emanetler Dairesi dış revaklarında
gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları sırasında ortaya çıkan saz üslûbu ile
işlenmiş kalem işi bezemeleri hakkında görüşümüzün sorulması üzerine, 18
Ağustos 2020 tarihinde Millî Saraylar Restorasyon Daire Başkanı ve bazı
restorasyon çalışanlarıyla birlikte yerinde incelemelerde bulunduk. Kanunî Sultan
Süleyman zamanında sarayser-nakkaşı Şah Kulu tarafından resmedilmiş olduğunu sandığımız
sîmurg-ejder karşılaşması, Revan Köşkü’nün inşa edilmesinden sonra Revan Köşkü ile
Has Oda arasında kalan hanayın üzerinin tonozla örtülmesiyle sıva altında kalmış
olup restorasyon çalışmaları sırasında gün yüzüne çıkartılmıştır.
Kanunî Sultan Süleyman devri saray nakkaşlarından Şah Kulu tarafından
resmedildiğini düşündüğümüz bu tasvirlerin, çağlar boyu çok farklı tezahürlerini
gördüğümüz çift unsurlu iktidar sembollerinin şaşırtıcı bir örneği olduğunu söyleyebiliriz.
Sarayın karaya bakan bir ucunda yer alan müsenna kitâbeli ve
çifte kuleli taçkapı, cihan hâkimiyetini temsil ederken; denize bakan diğer ucundaki
Has Oda revakında yer alan ejder ve sîmurg tasvirleri, gök ve yer-su unsurlarıyla
ilişkilendirilerek Uzak Doğu’ya bağlanan bereketi ve kuşatıcılığı temsil etmektedir
diyebiliriz.
Buçalışmada, sıva üzerinde görülen ejder-sîmurg karşılaşması
figürleri üzerine hazırladığımız rapordan hareketle konu üzerindeki düşüncelerimizi
etraflıca paylaşmaya çalışacağız.