Görsel-işitsel çeviri son yıllarda çeviribilim çalışmaları arasında geniş yer tutmaya başlamış biralandır. Bu nedenle bu konuda yapılacak çalışmaların yaygınlaşması ve artması, alanın gelişmesiaçısından oldukça önemlidir. Ülkemizde en çok uygulanan görsel-işitsel çeviri türleri kuşkusuz altyazıve dublajdır. Altyazı, bir izlentideki (ekranda yer alan film, dizi veya herhangi bir programdaki) işitseldüzgünün yazıya dönüştürülmesi biçiminde kendine özgü bileşenleri olan bir çeviri türüdür. Dublajçevirisi ise altyazıya göre uygulanma biçimi ve teknik aşamalarının çokluğu nedeniyle daha karmaşıkve masraflı bir çeviri türüdür.En yaygın görsel-işitsel çeviri türlerinden biri olan dublaj çevirisinde, yabancı dildeki bir sinema fil-mi ve televizyon programının işitsel düzgüsü, erek dile çevrilir ve belli kurallar çerçevesinde erekdilde yeniden seslendirilir. Dublaj süreci, yayıncı kuruluşun çevirisini gerçekleştirmek üzere seçtiğiürünü çevirmene göndermesiyle başlar. Çevirmen, izlentide yer alan monolog, diyalog ve varsafilm müziklerinin çevirisini gerçekleştirir. Çeviriyi gerçekleştirirken metindeki ifadelerin yenidenseslendirileceğinin bilincindedir çevirmen. Dolayısıyla kaynak dile ait izlentideki karakterlerin ağızaçma-kapama ve dudak hareketlerini göz önünde bulundurur. Çevirmen, seslendirilmek üzere metninnihai şeklini yönetmene gönderir. Deneyimli bir çevirmen stüdyoda dublaj kaydı sırasında çok fazladeğişiklik yapılmasına gerek kalmayacak biçimde çeviriyi gerçekleştirir. Ne var ki, ortaya konan çeviriher zaman beklendiği ölçüde başarılı olamayabilir. Çevirinin amacına ulaşıp ulaşmadığı stüdyodaseslendirme aşamasında belli olur. Stüdyoda seslendirilen metnin kaynak dildeki görsel-işitsel ürünlebirçok yönden eşlenmesi gerekmektedir. Eşleme türlerinin başında dudak eşlemesi gelir. Bunu izok-ron eşleme, kinetik eşleme ve dil ötesi eşleme takip eder. Sözü edilen eşleme türlerinin sağlanması,izlentinin erek dil izleyicisi tarafından doğal, kendi dilinde bir görsel-işitsel ürün gibi algılanmasınısağlayacaktır. Amaç, izleyicinin yabancı dilde çekilmiş bir ürün izlemesine ve bunun farkında olmasınarağmen, kendi dilinde bir görsel-işitsel ürün izliyor hissi yaşamasını sağlamaktır. Dublaj çevirisininbaşarısı bunun ne kadar inandırıcı bir şekilde yapıldığı ile doğru orantılıdır. Görsel-işitsel çeviride anlamların göstergeye dönüşümünü esas alan çeviri süreci göstergebilim-sel açıdan da değerlendirilmelidir. Bu nedenle çalışmada görsel-işitsel çevirinin göstergebilimselboyutu da ele alınmış ve dublajın özelliklerinin anlaşılması için altyazı ile dublaj süreç anlamındakıyaslanmıştır. Çalışmada görsel-işitsel çevirinin göstergebilimsel boyutunun ve dublajdaki eşlemetürlerinin yanı sıra dublajın başarısını etkileyen teknik boyutu ve teknik kısıtlılıkları içeren süreç elealınmış, çevirmen açısından bu süreçlerin önemine vurgu yapılmıştır.
A udiovisual translation is a field that has begun to show prominence in translation studies. This is why an increase in the number and dissemination of studies carried out in this field, may be considered to be very important in terms of ensuring the development of the field. Without doubt, the most widely implemented types of audio-visual translation in Turkey are subtitling and dubbing. Subtitling is a translation type where audio signs are converted into written form using components particular to it. Whereas dubbing can be considered to be a more complicated and costly type of au- diovisual translation, due to its mode of implementation and the numerous technical steps involved. In dubbing, which is one of the most common types of audiovisual translation, the audio channel of a film or television program in a foreign language is translated and revoiced in a target language within the framework of certain limitations. The dubbing process begins with the translation of the chosen product by the translator who is given the commission by a distributor. The translator undertakes the translation of the monologues, dialogues and, if commissioned to do so, the music and songs in the product in question. Whilst undertaking the translation, the translator is conscious of the fact that the translated text will be revoiced. Therefore, the translator takes into account the original characters’ mouth and lip movements. The translator then sends the final draft of the text to the director. An experienced translator tries to ensure that the translated text will not require many revisions in the dubbing process. However, this may not always be the case. The translation is revised as necessary in the studio-dubbing phase. The text voiced in the studio needs to be synchronized in many respects with the original visual channel of the product. Lip synchrony is the primary type of synchrony. Lip synchrony is followed in order by isochrony, kinetic synchrony and paralinguistic synchrony. The implementation of the abovementioned types of synchrony will help ensure that the target language viewer will perceive the television program or film to be an original production. The viewer should feel as if they are watching a film in their own language. The success of dubbing to a large degree is in proportion to this being achieved. The conversion of meaning to signs is fundamental in the audiovisual translation process however an evaluation from a semiotic perspective is also necessary. It is for this reason that this study also con- siders the semiotic dimension of audiovisual translation and compares the processes of subtitling and dubbing in order to comprehend their respective characteristics. This study, besides examining the semiotic dimension of audiovisual translation and the types of synchrony in dubbing, also considers the technical aspect of dubbing and its limitations whilst stressing the importance of these processes from the point of view of the translator.
