Akademik Veri Yönetim Sistemi
XII. Yıldız Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi , İstanbul, Türkiye, 4 - 05 Aralık 2025, ss.128, (Özet Bildiri)
TÜRKİYE’DE 21. YÜZYIL SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA DEĞERLER VE BECERİLERDEKİ DÖNÜŞÜM
Hamit Çalışkan Arş. Gör., Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği hamit.caliskan@marmara.edu.tr
Devletler ve toplumlar sahip olmak istedikleri vatandaş tipolojisinin inşasında eğitim öğretim kurumlarının işleyişine yön veren öğretim programlarını bir araç olarak kullanmaktadırlar. Bu öğretim programlarının temel bileşenlerini bilgi, beceri ve değerler oluşturmaktadır. Toplumsal formlarda zaman içerisinde yaşanan değişimler, kurumsal ve toplumsal yapıların bireylerden beklentilerinin dönüşüme uğraması, öğretim programlarını da canlı bir organizma gibi değişime teşvik etmektedir. İlgili literatür incelendiğinde her geçen gün daha da hızlı bir şekilde değişen ve dönüşen dünyamızda, toplumların beklediği ve ihtiyaç duyduğu vatandaş tipolojisinin de değişime uğradığına dikkat çekilmektedir. Bu doğrultuda toplum inşasında en önemli araçlardan biri olan ve eğitim kurumlarının faaliyetlerine yön veren öğretim programları da değişmek, dönüşmek ve çağın ihtiyaçlarına cevap vermek durumunda kalmaktadır. Vatandaş yetiştirme farklı dersler aracılığıyla gerçekleştirilmek istense de temelde bu misyon sosyal bilgiler ya da sosyal bilimler grubu derslere yüklenmektedir. Dolayısıyla bu derslerin öğretim programları vasıtası ile bilgi, beceri ve değerler bakımından istenilen niteliklere sahip bir toplumun oluşturulması hedeflenmektedir. Bu çalışma Türkiye’de uygulanan sosyal bilgiler dersi öğretim programları aracılığıyla öğrencilerde geliştirilmek istenen değerler ve becerilerin ele alınışında meydana gelen değişim ve dönüşümü ortaya koymak amaçlıyla hazırlanmaktadır. Çalışmanın tasarımında, derinlemesine inceleme ve veri elde etmeye hizmet eden nitel araştırma yöntem bilim esasları göz önünde bulundurulmuştur. Araştırma örneklemini Türkiye’de 2005, 2015, 2018 ve 2024 yıllarında uygulamaya konulan sosyal bilgiler dersi öğretim programları oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında veri toplama tekniği olarak doküman inceleme yöntemi kullanılacak olup elde edilen veriler betimsel analize tabi tutulacaktır. Araştırma sonucunda ortaya çıkacak bulguların 21. yüzyıl boyunca Türkiye’de değerler ve becerilerin kazandırılmasında sosyal bilgiler öğretim programlarının nasıl bir araç olduğunu ortaya koyması beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sosyal bilgiler, öğretim programları, değerler ve beceriler.