Cerrahi duman: Ameliyathane çalışanlarına etkileri ve alınan önlemlerin incelenmesi


GÜRKAN A., DİKMEN AYDIN Y., KIRTIL İ.

3. Uluslararası 11. Ulusal Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi, İzmir, Türkiye, 3 - 06 Ekim 2019

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İzmir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Amaç: Her yıl yaklaşık 500.000 ameliyathane çalışanının (cerrah, hemşire, anestezi uzmanı, teknisyenler vb) cerrahi dumandan etkilendiği bildirilmekle birlikte ülkemizde konuya ilişkin sınırlı çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı ameliyathane çalışanlarında cerrahi dumanın etkileri ve alınan koruyucu önlemleri belirlemektir.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı türdeki bu çalışma Şubat-Nisan 2019 tarihleri arasında İstanbul’da yedi eğitim ve araştırma hastanesinin ameliyathanelerinde yapıldı. Örneklemi veri toplama sürecinde izinli/raporlu olmayan ve çalışmaya katılmayı kabul eden cerrah, hemşire, anestezi teknisyeni ve yardımcı sağlık personeli (N=413) oluşturdu. Veriler katılımcıların bireysel özellikleri, cerrahi dumandan etkilenme durumları ve alınan koruyucu önlemleri belirlemeye yönelik hazırlanan “Anket formu” ile toplandı. Çalışma öncesi etik kurul (Sayı/Tarih:09.2017.615-06.10.2018), kurum izni (Sayı/Tarih:54230385-604.01.01/18.02.2019) ve katılımcılardan bilgilendirilmiş onay alındı. Veriler tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) ve kategorik değişkenlerin karşılaştırılmasında Fisher ki-kare testi ile analiz edildi. Anlamlılık p˂0.05 olarak kabul edildi.

Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 31.9±8.14 (dağılım, 19-65), %63.4’ü kadın, %43.6’sı lisans mezunuydu. Meslekte ortalama çalışma süresi 8.57±7.57 yıl, kurumda ortalama çalışma süresi 5.95±6.24 yıl ve birimde ortalama çalışma süresi 5.08±5.57 yıldı. Katılımcıların %94.9’u cerrahi dumana maruz kaldığını, %74.1’i cerrahi dumandan korunmaya yönelik birimlerinde bir talimat bulunmadığını ve %83.1’i konuya ilişkin herhangi bir eğitim almadığını bildirdi. Cerrahi dumana bağlı katılımcıların en sık deneyimledikleri sorunlar arasında baş ağrısı (%53), göz yaşarması (%36.6), mide bulantısı (%36.1), öksürük (%26.4) ve boğazda yanma (%22.8) olduğu görüldü. Cerrahi dumandan korunmaya yönelik alınan önlemlerin cerrahi maske (%89.1), önlük (%31), gözlük (%23.5), merkezi duman tahliye sistemi (%14.5), yüksek filtrasyon maskesi-N95 (%13.4) ve likit aspiratör (%10.9) kullanımı olduğu bulundu.

Sonuç ve Öneriler: Çalışma bulguları ameliyathane çalışanlarının cerrahi dumana maruz kaldığını, cerrahi dumana maruz kalmaya bağlı sıklıkla baş ağrısı, göz yaşarması ve mide bulantısı deneyimlediklerini ve cerrahi dumandan korunmaya yönelik alınan önlemlerin yetersiz olduğunu gösterdi. Konuya ilişkin bireysel ve kurumsal farkındalığın arttırılmasına yönelik eğitim ve çalışmaların yapılması önerilir.

Anahtar Kelimeler: Cerrahi duman, ameliyathane, sağlık çalışanları

 

Kaynaklar

1. Occupational Safety and Health Administration-OSHA.

https://www.osha.gov/SLTC/lasereelectrosurgeryplume/index.html (Erişim Tarihi:

14.11.2018).

2. Usta E, Aygin D, Bozdemir H, Uçar N. Ameliyathanelerde cerrahi dumanın etkileri ve korunmaya yönelik alınan önlemler. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi 2019;6(1):17-24.

Aim: It is reported that every year approximately 500,000 operating room staff (surgeon, nurse, anesthesia technician, etc.) are affected by surgical smoke. However, there are a limited number of studies on this issue in our country. The aim of this study is to determine the effects of surgical smoke on operating room staff and the preventive precautions taken.    

Material-Method: This descriptive study was carried out in the operating rooms of seven training and research hospitals in Istanbul between February and April 2019. The sample included surgeons, nurses, anesthesia technicians, and nonmedical support staff (N=413) who were not on leave/sick leave during the data collection period and who agreed to participate in the study. The data were collected using the “Questionnaire Form” prepared to determine the personal characteristics of participants, the status of being affected by surgical smoke, and preventive precautions taken. Before the study, permission was obtained from the ethical committee (09.2017.615-06.10.2018) and the institution (54230385-604.01.01/18.02.2019), and the participants gave their informed consent. The data were analyzed using statistical methods (number, percentage, mean, standard deviation) and Fisher chi-square test to compare categorical variables. The significance was accepted as p˂0.05.

Findings: The mean age of the participants was 31.9±8.14 (range, 19–65), 63.4% were female, and 43.6% had undergraduate degree. The mean working time in the profession was 8.57±7.57 years, the mean working time in the institution was 5.95±6.24 years, and the mean working time in the unit was 5.08±5.57 years. Among the participants, %94.9 stated that they were exposed to surgical smoke, 74.1% that no instructions existed in their units about protection against surgical smoke, and 83.1% that they did not receive any training about the surgical smoke. The problems most frequently experienced by the participants due to surgical smoke were headache (53%), lacrimation (36.6%), nausea (36.1%), coughing (26.4%), and throat irritation (22.8%). It was seen that the precautions taken for protection against surgical smoke were surgical mask (89.1%), surgical gown (31%), goggles (23.5%), central smoke removal system (14.5%), high quality filtration mask – N95 (13.4%), and liquid aspirator (10.9%).

Conclusion and Recommendations: The study findings have shown that operating room staff is exposed to surgical smoke, they frequently experience headache, lacrimation, and nausea because of exposure to surgical smoke, and precautions taken for protection against surgical smoke are insufficient. It is recommended that training be given in order to increase individual and institutional awareness of the issue.

Keyword: Surgical smoke, operating theater, health employees

 

References

1. Occupational Safety and Health Administration-OSHA.

https://www.osha.gov/SLTC/lasereelectrosurgeryplume/index.html (Access date:

14.11.2018).

2. Usta E, Aygin D, Bozdemir H, Uçar N. Ameliyathanelerde cerrahi dumanın etkileri ve korunmaya yönelik alınan önlemler. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi 2019; 6(1): 17-24.