Akademik Veri Yönetim Sistemi
Çağdaş Yerel Yönetimler, cilt.34, sa.1, ss.149-200, 2025 (Hakemli Dergi)
Estonya Baltık Denizi’ne kıyısı bulunan küçük bir Doğu Avrupa ülkesidir. Ülkedeki yerel yönetimler 1992 tarihli Estonya Anayasa’nın idari hükümlerine göre yönetilir. 2018 yılında yürürlüğe giren İdari Reform Kanunu ile yerel yönetimlerin güçlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda yerel kamu hizmeti sunumunda etkinliğin sağlanması amacıyla küçük belediyelerin birleştirilmesi gündeme gelmiştir. Ayrıca idari reformlar ile yerel yönetimlerin yetki ve sorumlulukları da arttırılmıştır. Kanunla Türkiye’deki gibi bir belediye yönetiminin kurulabilmesi için minimum nüfus eşiği (5.000 kişi) kısıtı getirilmiştir. Ancak Türkiye’deki sürecin aksine, Estonya’da yerel yönetimler reformu ağırlıklı olarak gönüllülük esasına göre birleşmeleri temel alan bir yapıya sahiptir. İdari reform sürecinin öncesinde iki düzeyli yerel yönetim birimleri arasında paylaştırılan hizmet sorumluluklarının büyük bir kısmı tek düzeyli belediyelere kaydırılmıştır. 1993 yılında ülkede 255 belediye mevcutken, reform sonrasında 15’i kentsel 64’ü kırsal belediye olmak üzere yerel yönetim sayısı 79’a düşürülmüştür. Günümüzde ülkedeki yerel yönetimlerin nüfus büyüklüğü hem AB (Avrupa Birliği) hem de OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı) ortalamasının üzerindedir. Estonya yerel yönetim sınıflandırmaları içerisinde idari özerkliği yüksek olan Nordik Sistemi içerisinde yer almaktadır.
Yerel yönetimlerin hizmet sorumlulukları eğitim, yerel sağlık ve çevre hizmetleri, sosyal ve refah hizmetleri, konut, kamusal kolaylıklar, kamu hizmetleri ile ilgili yerel altyapı inşası, bakım ve onarımı, şehiriçi ulaşım ve yollar, gençlik hizmetleri, kültür ve spor ile sınırlıdır. Yerel kamu hizmetleri içerisinde eğitim hizmetleri (yüksek öğretim hariç) hem istihdam sayısı hem de bütçe büyüklüğü olarak ön plana çıkmaktadır. Ülkedeki kamu istihdamının yarıdan fazlası yerel yönetimler tarafından yapılmaktadır. Yerel yönetimler hizmet sorumluluklarını yerine getirirken hem iç hem de dış denetime tabidir. Yerel yönetim gelirleri; vergi gelirleri, merkezi yönetim tarafından yapılan transferler, mal ve hizmet satışından elde edilen gelirler ve diğer gelirlerden oluşmaktadır. Harcama kalemi içerisinde ise, personel harcamaları, ara mal ve hizmet satın almaları ve yatırım harcamaları ön plana çıkmaktadır.
Estonia is a small Eastern European country bordering the Baltic Sea. Local governments in the country are governed by the administrative provisions of the Estonian Constitution of 1992. The Administrative Reform Law, that came into force in 2018, aimed at strengthening local governments. In this context, amalgamation of small municipalities was promoted in order to ensure efficiency in local public service delivery. In addition, the reforms aimed at increasing the powers and responsibilities of local governments through administrative reforms. Most of the service responsibilities that were shared between the two-level local government units before the administrative reform process were shifted to the single-level municipalities. While there were 255 municipalities in the country in 1993, after the reform, the number of local governments was reduced to 79, comprising 15 urban and 64 rural municipalities. Today, the population size of local governments in the country is above both the European Union and Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) average. In terms of local government classification, Estonia is considered as a part of the Nordic system in which local governments have high administrative autonomy.
The service responsibilities of local governments are limited to education, local health and environmental services, social and welfare services, housing, public facilities, public services, construction, maintenance and repair of local infrastructure related to public services, urban transport and roads, youth services, culture and sports. Among local public services, education services (excluding higher education) stand out in terms of both the number of employment and the size of its budget. Local governments account for more than half of the public employment in the country. Local governments are subject to both internal and external controls when fulfilling their service responsibilities. Local