Meclis-i Mebusan Seçimlerinde Adaylık: Normatif Altyapı (1876-1919)


Creative Commons License

Bursalı O. S.

Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi, cilt.32, ss.125-180, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 32
  • Basım Tarihi: 2022
  • Dergi Adı: Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.125-180
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Meclis-i Mebusan seçimlerinde adaylığın normatif altyapısının konu edildiği bu makalede, 1876-1919 arasında yürürlükte olan anayasal, kanuni ve kanun altı düzeydeki düzenlemeler ışığında Meclis-i Mebusan üyeliğine adaylık statüsünün doğuşu ve gelişimi izlenecektir. Çalışmada öncelikle Meclis-i Mebusan seçimlerine ilişkin literatürün mevcut durumu özetlenecektir. Osmanlı seçim mevzuatına dair ön bilgiler verilecek olan müteakip kısımda, mezkur yıllar arasında yürürlüğe giren mevzuattaki mebus seçimine ait düzenlemelerin tasviri yapılacaktır. Sonrasında aday sıfatını kazanma şartları ile sıfatın kazanılma ve sona erme yolları bahsi geçen mevzuattan tespit edilecektir. Tespitler dönemin anayasa hukuku eserleri ile mebus seçimini konu alan çalışmaları bulunan hukukçuların görüşleri eşliğinde sunulacaktır. Bu kısımda 1876-1919 arası bir bütün olarak düşünülmüştür. Mebus adaylığına ilişkin normlara ait kronoloji değil, teorik biçimde adayın sıfatı kazanabilme şartları ile sıfatı kazanma ve kaybetme yolları merkeze alınarak bu kısım hazırlanmıştır. Çalışmada tek bir mevzuat veya belli bir seçim uygulaması odağa alınmamakla beraber seçimlerde adayları ilgilendiren tarihi vakalara yeri geldikçe atıf yapılacaktır. Bu anlamda konunun normatif boyutu daha fazla vurgulanmıştır.

In this article, I will discuss the normative infrastructure of the candidacy in the Ottoman parliamentary elections. I will describe the rise and development of the status of candidate for parliament, based on the constitution, laws and regulations in force between 1876-1919. In the study, I will first summarize the current state of the literature regarding the parliamentary elections. In the following section, where I will give preliminary information on the Ottoman election legislation, I will show the regulations regarding the election of deputies in the laws that came into force between the aforementioned years. Afterwards, I will determine the conditions of being a candidate and the ways of winning and losing the candidacy from this legislation. I will present my findings with the views of the lawyers who have studies on the constitutional law of the period and the parliamentary elections.