Akademik Veri Yönetim Sistemi
İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt.15, sa.1, ss.1-14, 2024 (Hakemli Dergi)
Gelişen teknoloji ve pazardaki yoğun rekabetin etkisiyle dijital ürünler hızla güncelliğini
ve kullanım yararını kaybetmektedir. Üstelik tüketiciler temin ettikleri dijital ürünün
gelecekte kullanım beklentilerini karşılayıp karşılayamayacağı noktasında sözleşme
kurulduğu anda bilinçli bir tercih yapamazken, sektörel rekabetin düzeyi ve teknolojinin
gelecek yıllardaki görünümü hakkında bilgiye dayalı tahminlerde bulunabilen üreticiler
kâr payını arttırmak pahasına güncelleme desteğini -en iyi ihtimalle- kademeli olarak
azaltarak ürünün kullanım yararının zedelenmesine neden olmaktadır. Bu nedenle dijital
ürünlerin bir yandan zaman içinde teknolojik gelişmelere uyum sağlayabilmesi ve
tüketicinin makul beklentilerinin korunabilmesi diğer yandan ise güvenlik açıklarına karşı
tüketicilerin verilerinin korunabilmesi için öngörülen güncelleme yükümlülüğü, yeni
Avrupa Birliği tüketici hukuku mevzuatında 2019/770 ve 2019/771 sayılı Direktiflerin
hukuk çevresi açısından nötr kelime seçimiyle sözleşmeye uygunluk (conformity), yani
Romanogermanik hukuk terminolojisiyle ayıba karşı tekeffül (Mängelgewährleistung)
sorumluluğu kapsamında düzenlenmiştir. Bu kapsamda sözleşme tarafı girişimci, dijital
içerik veya hizmeti geliştiren üretici olsun veya olmasın, dijital ürün üzerinde gerekli
güncellemelerin yapılmamasından sorumlu tutulmuştur. Çalışmada güncelleme
yükümlülüğünün tüketici ve dijital ürün pazarının diğer aktörleri arasındaki bilgi ve güç
asimetrisini giderme fonksiyonu, taraflar arasındaki menfaat dengesi ışığında güncelleme
yükümlülüğünün kapsamı ve ihlalin sonuçları önce yeni Avrupa Birliği mevzuatı ışığında
incelenecektir. Bunu takiben, dijital ürünlerin sunulmasına ilişkin özel hükümlerin
bulunmadığı Türk hukukunda, güncelleme yükümlülüğünün tüketicilere sağladığı hukuki
korumanın, açık bir düzenleme ile öngörülene dek başka hangi hukuki dayanaklarla
sağlanabileceği ve buna bağlı olarak ihlalin sonuçları, Avrupa Birliği mevzuatında ilgili
hükümlere getirilen eleştiriler (özellikle güncelleme yükümlülüğünün esas muhatabı ve
sorumlunun farklı kişiler olduğu hallerde tüketicinin sahip olduğu hukuki imkanlar ve
tedarik zinciri içindeki rücu mekanizmasının işlevsel olup olmadığı noktalarında) ışığında
incelenecektir