Topluluk kapsamındaki şirketler hukuki bağımsızlıklarını korumakla beraber, nakit malvarlığının çeşitli yöntemlerle merkezileştirilmesi ve tek elden yönetilmesi, topluluğu ekonomik bir birlik haline dönüştürür. Bu ekonomik birliğe dâhil olan şirketler, finansman sağlama bakımından herhangi bir topluluğa bağlı olmayan şirketlere kıyasla daha avantajlı konumdadırlar. Zira şirketler topluluğu finansmanında, klasik iç ve dış finansman kaynaklarının yanı sıra “topluluk içi dış finansman kaynakları” şeklinde ifade edilebilecek üçüncü bir finansman kaynağı gündeme gelir. İşte bu finansman kaynağı, “cash pooling” olarak adlandırılan şirketler topluluğuna özgü uygulamanın bir sonucudur.

Cash pooling kısaca, topluluk şirketlerinin sahip oldukları nakit fazlasını günün sonunda havuz hesabına aktarmaları, nakde ihtiyacı olan şirketlerin ise bu ihtiyaçlarının havuz hesabından giderilmesi olarak özetlenebilecek, topluluk şirketleri arası nakit denkleştirme işlemidir. Amaç, topluluğun sahip olduğu toplam likiditenin en verimli şekilde yönetilmesi ve kullanılmasıdır. Nitekim cash pooling sistemi kapsamında bağlı şirketler tarafından havuz hesabına aktarılan likidite, nakde ihtiyacı olan diğer topluluk şirketlerinin başvurabileceği, topluluğun bütünü açısından bakıldığında iç, bağlı şirket açısından ise bir dış finansman kaynağıdır.

Pratikte sağlamış olduğu kolaylık ve avantajlar bakımından kabul görmüş ve giderek artan sıklıkta uygulanmakta olan söz konusu sistemin, klasik şirketler hukukunun sermayenin korunmasına ilişkin temel prensibiyle bağdaşmaması, sistemin hukuka uygunluğu ve uygulanabilme şartları hususunda tartışmalara neden olmuştur. Özellikle mesele Alman hukuk camiasında detaylıca tartışılmış, federal mahkeme kararlarına konu olmuştur. Ancak bu tartışma ve kararlar, durumu daha da karışık hale getirmiş ve sistemin uygulanabilirliği noktasında hukuki belirsizliklere yol açmıştır. Nitekim Alman kanun koyucusu tartışmalara son vermek amacıyla, sermayenin korunmasına ilişkin temel maddelerde (§ 57 AktG; § 30 GmbHG) değişiklik yapmış ve cash pooling uygulamasına hukuki geçerlilik kazandırmıştır.

Çalışmada, öncelikle cash pooling hakkında genel bir açıklama yapılmakta, daha sonra sistemin sermayenin korunması ilkesi ile olan bağlantısı ve Alman hukukunda bu yönde yapılmış olan değişiklikler ele alınmaktadır.