Döviz Tevdiat Hesapları ve Döviz Kuru Oynaklığı Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Ekonometrik Analiz

Creative Commons License

Alkan U., Şengül A.

9. ASEAD INTERNATIONAL SYMPOSIUM SOCIAL SCIENCES, Antalya, Türkiye, 28 - 30 Mayıs 2022, cilt.1, sa.1, ss.100-122

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.100-122
  • Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Döviz tevdiat hesapları, banka hesaplarında temelde yurtiçi yerleşik ve yurtdışı yerleşiklerin hesapları olmak üzere iki ana başlık altında takip edilmektedir. Türkiye’de söz konusu hesapların yaklaşık %97 si yurtiçi yerleşiklere aittir. Dolayısıyla yurtiçi yerleşiklerin döviz tevdiat hesaplarını incelemek ve döviz kuru oynaklığı ile ilişkisini ortaya koymak önem arz etmektedir. Döviz tevdiat hesapları temel olarak gerçek kişiler, resmi kuruluşlar, ticari ve diğer kuruluşlar olmak üzere üç ana gruba ayrılmaktadır. Çalışmada, söz konusu grupların döviz kuru üzerindeki etkisi incelenirken öncelikle birim kök analizi yapılmış, daha sonra eşbütünleşme analizi ile kısa ve uzun dönemli ilişki açıklanmaya çalışılmıştır. Son olarak VAR analizi ile nedensellik yönü belirlenmiştir. Çalışmada 2014:M1-2021:M12 dönemine ait döviz kuru oynaklığı ve döviz hesapları serileri kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, Türkiye’de döviz tevdiat hesaplarının döviz kuru oynaklığına etkisini ortaya koymaktır. Granger nedensellik ilişkisine baktığımızda, gerçek kişi döviz tevdiat hesaplarından oynaklığa, ticari müşteri döviz tevdiat hesabından oynaklığa ve resmi kişi döviz tevdiat hesaplarından oynaklığa doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Tam tersi ilişkiler ise söz konusu değildir. Yani, döviz kuru oynaklığından, gerçek kişi döviz tevdiat hesaplarına, ticari ve diğer kuruluş hesabına ve resmi kuruluş hesabına doğru bir nedensellikten söz etmek mümkün değildir.