Düşük Çözünürlüklü İlaç Etken Maddeleri ve Setrimid Temelli Yüzey Aktif Madde Miselleri Arasındaki Etkileşimlere Polaritenin Etkisi

Göktürk S., Cirit O.

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, cilt.25, sa.2, ss.305-311, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

u çalışmanın amacı farmasötik uygulamalarda sıklıkla kullanılan üçlü katyonik yüzey aktif madde karışımı olan setrimid (dodesiltrimetil ammonyum bromür; DTAB + tetradesiltrimetil amonyum bromür; TTAB + hekzadesiltrimetil amonyum bromür; CTAB) ve bileşenlerinin suda düşük çözünürlüğe sahip olan asidik sülfametoksazol (SMZ) ve bazik trimetoprim (TMP) ilaç etken maddeleri ile arasındaki etkileşimlerin incelenmesidir. SMZ ve TMP’nin DTAB, TTAB, CTAB ve Setrimid ile etkileşimleri katyonik yüzey aktif maddelerin kritik misel derişimleri altında ve üzerindeki derişimlerinde spektrofotometrik yöntemle 298 K’de çalışıldı. Benesi-Hildebrand Denklemi kullanılarak, TMP ve SMZ’nin katyonik misellere bağlanma sabitleri hesaplandı. İlaç etken maddelerinin farklı hidrofobisiteye sahip katyonik miselere bağlanma sabitleri büyüklüğü karşılaştırıldığında CTAB > TTAB > DTAB sırasını izlediği ve en kuvvetli etkileşimin CTAB miselleri varlığında gerçekleştiği bulundu. TMP’nin, setrimid misellerine bağlanma eğilimi en yüksek ilaç etken maddesi olduğu saptandı. TMP ve SMZ'nin katyonik misellere bağlanma eğilimleri karşılaştırıldığında bağlanma sabitleri ve misellerin hidrofobisiteleri arasında doğrudan bir ilişki olduğu görüldü.

This study aims to examine the interactions of cetrimide which

is a ternary cationic surfactant mixture (dodecyl trimethyl

ammonium bromide; DTAB + tetradecyl trimethyl ammonium

bromide; TTAB + hexadecyl trimethyl ammonium bromide;

CTAB) which is frequently used in pharmaceutical applications

and its components with acidic sulfamethoxazole (SMZ) and

basic trimethoprim (TMP) known as poorly water-soluble drugs

at 298 K. The interactions of SMX and TMP with DTAB, TTAB,

CTAB, and Cetrimid have been studied by spectrophotometric

method as a function of cationic surfactant concentration

ranging from the premicellar to postmicellar region at 298 K.

Binding constants (Kb) of SMZ and TMP to cationic micelles have

been calculated employing the Benesi-Hildebrand Equation.

When comparing the binding tendencies of drugs having

different hydrophobicities of cationic micelles the stronger

interaction has been found in the presence of CTAB micelles and

followed the order of CTAB>TTAB>DTAB. It has also been

determined that TMP had the highest tendency to bind to

cetrimide micelles compared with SMZ. A comparison of the

degree of binding of TMP and SMZ to cationic micelles showed

a direct relationship between the binding constants and the

hydrophobicity of the micelles.