Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tıpta İnsani Bilimler, Cengiz Yakıncı; Ayhan Çalışkan,Haydar Sur, Editör, Üniversite Yayınları, İstanbul, ss.315-324, 2022
Epidemi bir bölgede, bir toplumda
veya bir grup insanda bir hastalığın salgın olarak yaygınlaşması olarak kabul
edilirken, pandemi ise WHO (Dünya Sağlık Örgütü) tarafından ilan edilen
bölgeler ve gruplar üstü coğrafi bir salgın anlamına gelir.
Salgın hastalıklar görünmez bir
düşmanla savaşmak gibidir, Hastalığın kaynağı ve tedavisi bilinmediğinden, bir çaresizlik
ve bilinmezlik durumu söz konusudur. Ayrıca hastalığa sebep olan virüslerin
sürekli mutasyona uğraması ve bu virüslerin her seferinde farklı bir şekilde
toplumları tehdit etmesi salgınların korkutucu tarafını oluşturmaktadır.
Dünya tarihinde birçok salgın hastalık görülmüştür, ancak en çok bilinen salgın hastalıklar (pandemiler); genel olarak veba, kolera ve griptir. Veba deyince ilk akla gelen Kara Veba’dır. Bu salgın Avrupa’yı sarsmış ve özellikle de İtalya nüfusun yarısının hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Sonrasında tek muktedir olan kilisenin otoritesi sarsılmış, böylece salgın ile dinde reform ve hayatın pek çok alanında Rönesans başlamıştır. Kolera salgınında ise, 1852-1859 yılları arasında yaşanmış olan üçüncü kolera pandemisi, pandemiler içerisindeki en ölümcül pandemi olmuştur. Hindistan’dan yayılan salgın, Asya, Kuzey Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika ve Afrika’da etkili olmuştur. Pandemi sırasında İngiliz doktor John Snow, hastalığın bulaşma yolunun kirli sular olduğunu belirlemiş ve korunmak için içme suyunun arıtılması ve kaynatılması gerekliliğini savunmuştur. Buna bağlı olarak, modern halk sağlığı düşüncesi doğmuş, uygulamalarıyla kurumsallaşmıştır . Gripte ise, geçen yüzyılın başında yer alan İspanyol gribi en bilinen grip salgınıdır. Üç dalga halinde gerçekleşen salgın, dünyada 40-50 milyon kişinin hayatını kaybetmesine yol açmıştır. Günümüzde yaşanmakta olan COVİD-19 pandemisi ise, hızını kesmisine rağmen dünya genelinde 5 milyon 500 bin, Türkiye’de ise yaklaşık 100.000 kişi (97666 kişi) hayatını kaybetmesine sebep olmuştur.