Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, ss.1-23, 2021 (ESCI)
Giriş: Meslek etiği; çalışanların mesleklerini icra ederken sergilemeleri ya da kaçınmaları gereken davranışları belirleyen, bildiren ve gözeten standartlar olarak ifade edilebilir. Etik ve uygulama ilkeleri, bu standartları somut biçimde tanımlamakta ve çalışanlara uygun mesleki davranışlara ilişkin kılavuzluk etmektedir. Bu nedenle etik ve uygulama ilkeleri, meslek etiğinin önemli bir parçasıdır. Çalışanlara, uygun mesleki davranışlar için yol gösteren bir diğer unsur ise etik değerlendirmelerdir. Etik değerlendirmeler, etik ihlallerde ya da ikilemlerde uygun kararlar vermeyi sağlayan sistematik problem çözme süreçleri olarak tanımlanmaktadır. Diğer alanlara kıyasla, özel eğitim alanının etik ihlallere ve ikilemlere karşı daha hassas bir konumda olduğu söylenebilir. Bu nedenle, eğitimcilerin etik ve uygulama ilkeleri ile etik değerlendirmeler hakkında bilgi ve becerilere sahip olmaları gerekmektedir. Bu gereksinimlere rağmen, Türkiye’de özel eğitim alanındaki meslek etiğine ilişkin çalışmaların yakın tarihte ortaya çıkmaya başladığı ve henüz sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Bu gereksinimler doğrultusunda, mevcut çalışmada öncelikle; etik ve meslek etiği kavramları ile özel eğitim alanındaki etik ilkelere ilişkin kuramsal bilgilerin sunulması, sonrasında da etik değerlendirmelere ilişkin bir uygulama örneğinin paylaşılması amaçlanmıştır.
Sonuç ve Öneriler: Mevcut çalışmada sunulan etik değerlendirme çerçevesi, özel gereksinimli öğrencilerle çalışanlar için faydalı olabilecek bir örnek sunmaktadır. Gelecek çalışmalar için Türkiye şartları gözetilerek geliştirilen çerçevelerin deneysel yöntemlerle değerlendirilmesi önerilmektedir. Bu ve benzeri çalışmalar, hem hizmet alanların hem de hizmet sağlayanların esenliğine katkı sağlayacaktır.
Introduction: Professional ethics can be defined as standards that determine, dictate and observe the behaviors that employees should display or avoid while performing their profession. These standards are defined by established ethical and practical principles. Therefore, ethical and practical principles are indispensable elements of professional ethics. Ethical evaluation is another element that may be necessary to ensure standards regarding professional ethics. It is a systematic problem-solving process that leads to appropriate decisions in ethical violations or dilemmas. It can be said that special education is more vulnerable toward ethical violations. For this reason, educators must have knowledge and skills about ethics and ethical evaluations. Despite these necessities, it is seen that studies relating to special education professional ethics in Turkey have begun to emerge recently and these studies are limited in number. Therefore, the aim of this study is to share information on ethics along with theoretical and practical information related to ethical principles and evaluations within the scope of special education.
Conclusion and Recommendations: Ethical evaluation framework presented in the study provides an exemplary content that may be useful considering Turkey’s conditions and assess their effectiveness. Along with studies on other elements that make up professional ethics, these would contribute to well-being of both service receivers and providers.